Site Brian Terrell
Mgbe m rutere n'ọdụ ụgbọ elu Kabul International na November 4, amaghị m na otu ụbọchị ahụ New York Times bipụtara akụkọ, "Ndụ na-alaghachi na isi obodo Afghanistan, ka ihe egwu na-ebili na ndị agha na-alaghachi." Ndị enyi m Abdulhai na Ali, 17 afọ, ụmụ okorobịa m maara kemgbe mbụ m letara afọ ise gara aga, ji ọnụ ọchị na ịmakụ kelee m ma buru akpa m. N'ịbụ ndị ndị agha na ndị uwe ojii ji ngwá agha akpaaka eleghara anya, anyị nwụdere n'oge ochie ka anyị na-agafe mgbidi gbawara agbawa, ihe e ji agba aja aja, ebe nlele na waya agụba na-aga n'okporo ụzọ ọha ma na-eto otu ụgbọ ala.
Anyanwụ na-agba ọkụ site n'ígwé ojii mgbe mmiri ozuzo n'isi ụtụtụ gasịrị, ahụbeghịkwa m Kabul ka ọ na-egbuke egbuke ma dị ọcha. Ozugbo ọ gafere ọdụ ụgbọ elu ahụ, okporo ụzọ e si abanye n'obodo ahụ jupụtara n'ọgbara ọsọ na azụmahịa. Amaghị m ruo mgbe m gụrụ ya New York Times n'ahịrị ụbọchị ole na ole ka e mesịrị, na oge a, abụ m otu n'ime ụmụ amaala US ole na ole nwere ike ịnọ n'ụzọ ahụ. "A naghị ekwe ka ụlọ ọrụ ndị nnọchi anya America na-aga n'okporo ụzọ ọzọ," otu onye isi ọrụ ọdịda anyanwụ gwara ndị ahụ Times, nke kọrọ n'ihu na "mgbe agha 14 gasịrị, nke ịzụ ndị agha Afghanistan na ndị uwe ojii, ọ dị ize ndụ ịkwọ ụgbọ elu kilomita na ọkara site na ọdụ ụgbọ elu gaa n'ụlọ ọrụ nnọchiteanya."
Ndị helikopta ugbu a na-ebugharị ndị ọrụ na-arụ ọrụ na United States na ndị agha mba ụwa na-aga ma si n'ọfịs dị na Kabul na-agwa anyị. Ụlọ ọrụ nnọchi anya United States na Kabul bụ otu n'ime ndị kasị ibu n'ụwa ma bụrụkwa obodo nwere onwe ya, ndị ọrụ ya ugbu a dịpụrụ adịpụ na ndị Afghanistan na ụlọ ọrụ karịa ka ọ dị na mbụ. "Ọ dịghị onye ọzọ," ma e wezụga US na ụlọ ọrụ mmekọ, ka Times na-akọ, "nwere ogige nwere ihe mgbochi ọdịda." Mgbe ọ na-ekwusa ozi ya ebe ahụ "Operation Resolute Support" maka Afghanistan, ndị ọrụ US anaghịzi eme njem n'okporo ụzọ Afghan.
Anyị enweghị helikopta ma ọ bụ ihe mgbakwasị ụkwụ, mana ọnọdụ nchekwa na Kabul bụkwa nchegbu maka Voices for Creative Nonviolence, ahịhịa mgbọrọgwụ udo na òtù ndị ruuru mmadụ nke m na-arụ ọrụ na ndị enyi anyị na Kabul dabeere na Afghan Peace Volunteers na m. bịara ileta. Enwere m obi ụtọ na ajị agba m na agba ọchịchịrị ka m na-agafe n'ụzọ dị mfe maka mpaghara, yabụ enwere m ike ịmegharị ntakịrị n'efu n'okporo ụzọ karịa ụfọdụ mba ụwa ndị ọzọ na-eleta ebe a. Ọbụna mgbe ahụ, ndị enyi m na-eto eto na-ekwe ka m na-eyi akwa ákwà mgbe anyị pụrụ n'ụlọ.
Nchekwa na Kabul adịghị ka onye ọ bụla na-ewute ya, n'agbanyeghị. Dabere na nke October 29 Newsweek akụkọ, N'oge na-adịghị anya gọọmentị German ga-ebula ọtụtụ ndị na-achọ mgbaba Afghanistan bụ ndị batara na mba ahụ. Mịnịsta na-ahụ maka ime obodo German Thomas de Maiziere na-ekwusi ike na ndị Afghanistan kwesịrị 'ịnọ na obodo ha' yana na ndị gbara ọsọ ndụ na-abịa na Kabul karịsịa enweghị akwụkwọ maka mgbapu, n'ihi na a na-ewere Kabul ka ọ bụrụ ebe nchekwa. Okporo ụzọ Kabul nke dị oke ize ndụ maka ndị ọrụ ụlọ ọrụ Embassy US ịga njem n'ụgbọala ha nke Humvees na ụgbọ ala ndị na-ebu agha nke ndị ọrụ nkwekọrịta onwe ha nwere ngwa agha na-edu, dịkwa nchebe maka ndị Afghan ibi ndụ, rụọ ọrụ na ịzụlite ezinụlọ ha, na atụmatụ Herr de Maiziere. "Ndị Afghanistan mejupụtara ihe karịrị pasent 20 nke mmadụ 560,000 gbakwụnyere ndị si n'oké osimiri bịa Europe na 2015, dị ka Òtù Na-ahụ Maka Ndị Gbara Ọsọ n'Ọsọ nke Mba Ndị Dị n'Otu si kwuo, ihe de Maziere kọwara dị ka 'adịghị anabata.'"
Ndị Afghanistan, karịsịa nke ndị klas gụrụ akwụkwọ, de Maiziere na-ekwu, "kwesịrị ịnọgide na-enyere aka wulite obodo ahụ." Ekwuru na New York Times, Hasina Safi, onye isi nchịkwa nke Afghan Women's Network, otu na-arụ ọrụ na ikike mmadụ na ihe gbasara nwoke na nwanyị, yiri ka ha kwenyere: "Ọ ga-esi nnọọ ike ma ọ bụrụ na ndị gụrụ akwụkwọ niile na-ahapụ," ka o kwuru. “Ndị a bụ ndị anyị chọrọ na obodo a; ma ọ́ bụghị ya, ònye ga-enyere ndị nkịtị aka?” Otu echiche ahụ nke onye ọrụ na-ahụ maka ihe ndị ruuru mmadụ na Afghanistan kwuru na obi ike dị egwu na ntụkwasị obi nke omume, na-apụta dị ka ihe ihere na nke na-achọsi ọrụ ike mgbe ekwuputara ya site n'aka ozi gọọmentị na Berlin, ọkachasị mgbe gọọmentị ahụ sonyeere afọ 14 na mmekorita ya. maka ọtụtụ nsogbu Afghanistan.
N'ụbọchị m bịarutere, enwere m ohere ịnọdụ ala na nzukọ ndị nkuzi na ụlọ akwụkwọ ụmụaka Volunteers' Street Kids's nke Afghan mgbe a tụlere isiokwu a. Ụmụ agbọghọ ndị a na ụmụ nwoke, ụmụ akwụkwọ sekọndrị na mahadum n'onwe ha, na-akụziri ụmụaka ndị ga-arụ ọrụ n'okporo ámá Kabul iji nyere aka kwado ezinụlọ ha. Ndị nne na nna anaghị akwụ ụgwọ akwụkwọ, mana site na nkwado nke Voices, kama a na-ekenye otu akpa osikapa na ite mmanụ esi nri kwa ọnwa iji kwụọ ụgwọ maka awa ụmụ ha na-agụ akwụkwọ.
Ọ bụ ezie na New York Times na-ekwusa na "Ndụ na-adọta azụ na Afgan Capital," ndị nkuzi afọ ofufo a bụ ihe ịrịba ama na ndụ na-aga n'ihu, mgbe ụfọdụ na-enwe ọṅụ na ụbara dị egwu dị ka m nwetara n'ụbọchị ndị na-adịbeghị anya, ọbụna n'ebe a nke agha na ọchịchọ bibiri. Ọ bụ ihe na-agbawa obi, mgbe ahụ, ịnụrụ ndị na-eto eto na-egbuke egbuke, ndị nwere nkà na ndị na-emepụta ihe bụ ndị na-anọchite anya olileanya kacha mma nke Afghanistan maka ọdịnihu, na-ekwurịta n'ezoghị ọnụ ma ha nwere ọdịnihu n'ebe ahụ ma ọ bụrụ na ha ga-esonyere ọtụtụ ndị Afghanistan na-achọ ebe nsọ n'ebe ọzọ.
Ihe mere onye ọ bụla n'ime ndị a na-eto eto pụrụ isi pụọ dị ọtụtụ ma na-akpali akpali. Enwere nnukwu egwu igbu onwe onye na Kabul, mwakpo ikuku na mpaghara mpaghara ebe onye ọ bụla nwere ike ịche dị ka onye agha nke US drone, egwu nke ịbụ ndị agha dị iche iche na-alụ ọgụ na-abụghị nke ha. Mmadụ nile atawo ahụhụ dị ukwuu n’agha ndị malitere n’ebe a tupu a mụọ ha. Ụlọ ọrụ ndị a na-ahụ maka iwughachi obodo ha nwere nrụrụ aka, site na Washington, DC, na ụlọ ọrụ gọọmentị Afghanistan na ndị NGO, ọtụtụ ijeri dollar gara ịnyado na obere ihe ngosi n'ala. Atụmanya ọbụna maka ndị na-egbuke egbuke na ndị kasị baa uru ịchụso agụmakwụkwọ wee nwee ike ịchọta ọrụ na ọrụ ha họọrọ na Afghanistan adịghị mma.
Ọtụtụ n'ime ndị ọrụ afọ ofufo ahụ kwetara na ha echebarala echiche ịpụ, ma n'agbanyeghị nke ahụ, ha kwupụtara mmetụta siri ike nke ibu ọrụ ịnọ na mpaghara ha. Ụfọdụ ekpebiela mkpebi siri ike ịghara ịpụ, ndị ọzọ yiri ka ha amaghị ma ihe ga-eme n'ọdịnihu ga-ekwe ka ha nọrọ. Dị ka ndị na-eto eto n'ebe nile, ọ ga-amasị ha ịga njem na ịhụ ụwa ma n'ikpeazụ ọchịchọ ha kachasị bụ "ịnọgide na nyere aka wulite obodo" ma ọ bụrụ na ha nwere ike.
Ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke ndị Afghanistan, ndị Iraqis, ndị Siria, ndị Libya na ndị ọzọ na-etinye ndụ ha n'ihe ize ndụ iji gafee Oké Osimiri Mediterenian n'ịrụ ọrụ na-adịghị mma ma ọ bụ site na ala site na mpaghara ọjọọ na-enwe olileanya ịchọta mgbaba na Europe ga-anọ n'ụlọ ma ọ bụrụ na ha nwere ike. Ọ bụ ezie na ekwesịrị inye ndị a na-achọ ebe mgbaba ọbịa na ebe obibi nke ha nwere ikike, n'ụzọ doro anya azịza ya abụghị nnabata nke ọtụtụ nde ndị gbara ọsọ ndụ na Europe na North America. N'ime ogologo oge, ọ nweghị ihe ngwọta ọ bụla ma e wezụga nhazigharị nke usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke akụ na ụba zuru ụwa ọnụ iji kwe ka mmadụ nile bie ndụ ma nwee ọganihu n'ụlọ ma ọ bụ ịkwaga n'enweghị nsogbu ma ọ bụrụ na nke ahụ bụ nhọrọ ha. N'oge dị mkpirikpi, ọ dịghị ihe ga-egbochi oke mmiri nke ndị mbata na-akwụsị ịkwụsị agha niile na mba ndị a site n'aka United States na ndị mmekọ ya na Russia.
Nọvemba 4 New York Times Akụkọ mechiri n'akụkọ ịdọ aka ná ntị, ịdọ aka ná ntị na "ọbụna mgbalị iji zere ihe ize ndụ dị na Kabul na-eri ihe dị egwu." N'izu atọ tupu mgbe ahụ, otu n'ime ọtụtụ helikopta ndị jupụtara ugbu a na mbara igwe na-ebugharị ndị ọrụ ụlọ ọrụ nnọchiteanya gburugburu nwere ihe ọghọm dị egwu. "N'ịgbalị ịbata, onye na-anya ụgbọelu ahụ gbuturu tether nke na-eme ka ọnyà nlegharị anya na-enyocha ndị na-abanye n'ime etiti Kabul ka ọ na-efefe n'elu ebe nkwado Resolute." Ndị otu otu ise nwụrụ n'ihe mberede a, gụnyere ndị America abụọ. Igwe nlegharị anya ọnụ ahịa karịrị otu nde dollar furu efu, mechaa daba na ma eleghị anya na-ebibi, ụlọ ndị Afghanistan.
Mgbalị nke US, UK na Germany "ịzere ihe egwu dị na Kabul" na ebe ndị ọzọ anyị bibiri ga-abịa n'ụzọ dị egwu." Ọ pụghị ịbụ nke ọzọ. Anyị enweghị ike ichebe onwe anyị ruo mgbe ebighị ebi pụọ n'ọgba aghara ọbara nke anyị meworo n'ụwa site n'ịfefe ya site na helipad siri ike gaa na helipad siri ike na ụgbọ mmiri helikopta. Ọtụtụ nde ndị gbara ọsọ ndụ na-eju ókèala anyị nwere ike ịbụ ọnụ ahịa kacha nta anyị ga-akwụ ma ọ bụrụ na anyị anọgide na-agbalị.
Brian Terrell bi na Maloy, Iowa, ma bụrụ onye nhazi na Voices for Creative Nonviolence (www.vcnv.org)
