Nkuzi gbasara agha na udo na South Sudan

Site na John Reuwer, Septemba 20, 2019

N'oge oyi na oge opupu ihe ubi a gara aga enwere m ihe ùgwù ije ozi dị ka "Onye Ọrụ Nchebe Mba Nile" na South Sudan maka ọnwa 4 na ndị agha na-adịghị agha agha (NP), otu n'ime òtù kachasị ukwuu n'ụwa na-eme usoro nchebe na-enweghị ngwa ngwa maka ndị nkịtị na mpaghara. esemokwu ime ihe ike. N'ịbụ onye so na ndị ọrụ afọ ofufo "òtù udo" na-arụ ọrụ yiri nke ahụ na nhazi dị iche iche n'ime iri afọ gara aga, enwere m mmasị ịhụ ka ndị ọkachamara a si etinye ihe ha mụtara na ahụmahụ afọ iri na isii na mkparịta ụka mgbe niile na ndị otu ndị ọzọ na-eji echiche ndị yiri ya. . Ọ bụ ezie na m ga-echekwa nkọwa na nyocha banyere ọrụ mgbagha nke NP maka oge ọzọ, achọrọ m ikwu okwu ebe a banyere ihe m mụtara banyere agha na ime udo site n'aka ndị South Sudan, karịsịa dị ka ọ na-emetụta ihe mgbaru ọsọ nke World BEYOND War - mkpochapụ agha dị ka ngwá ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị, na ịmepụta udo ziri ezi na nke na-adịgide adịgide. Karịsịa, achọrọ m iche echiche nke agha m na-anụkarị dị ka onye America, yana nke ọtụtụ ndị m zutere na South Sudan.

World BEYOND War tọrọ ntọala ma na-agba ọsọ (nke dị ugbu a) nke ukwuu site na ndị mmadụ na United States, bụ ndị n'ihi ihe dị iche iche na-ahụ agha dị ka ihe na-enweghị isi na-akpata nhụjuanya mmadụ. Echiche a na-eme ka anyị na ọtụtụ ụmụ amaala ibe anyị na-arụ ọrụ n'okpuru akụkọ ifo anyị maara nke ọma - na agha bụ ụfọdụ ngwakọta nke ihe a na-apụghị izere ezere, dị mkpa, ziri ezi, na ọbụna bara uru. N'ịbụ ndị bi na United States, e nwere ihe àmà na-ekweta akụkọ ifo ndị ahụ gbanyere mkpọrọgwụ n'ime usoro mmụta anyị. Agha dị ka ihe a na-apụghị izere ezere n'ihi na mba anyị anọwo na-alụ agha maka 223 nke afọ 240 kemgbe nnwere onwe ya, na ndị ọhụrụ na kọleji m maara na US na-alụ agha nọgidere kemgbe tupu a mụọ ha. Agha yiri ka ọ dị mkpa n'ihi na mgbasa ozi bụ isi na-akọkarị egwu sitere na Russia, China, North Korea, Iran, ma ọ bụ ụfọdụ ndị na-eyi ọha egwu ma ọ bụ ndị ọzọ. Agha yiri ka ọ bụ naanị n'ihi na, n'ezie, ndị ndú nke ndị iro niile dị n'elu na-egbu ma ọ bụ tụọ ụfọdụ n'ime mmegide ha, ma ọ bụrụ na anyị adịghị njikere ịlụ agha, a gwara anyị na onye ọ bụla n'ime ha nwere ike ịghọ Hitler ọzọ kpebisiri ike ịchị ụwa. Agha yiri ka ọ bara uru n'ihi na a na-enye ya otuto n'ihi na ndị agha ọzọ wakporo anyị kemgbe 1814 (mwakpo a na Pearl Harbor abụghị akụkụ nke mbuso agha). Ọzọkwa, ọ bụghị nanị na ụlọ ọrụ agha na-emepụta ọtụtụ ọrụ, ịbanye na ndị agha bụ otu n'ime ụzọ ole na ole nwatakịrị nwere ike isi na kọleji na-enweghị ụgwọ - site na mmemme ROTC, ikwenye ịlụ ọgụ, ma ọ bụ ma ọ dịkarịa ala ịzụ ụgbọ agha.

N'iburu n'uche nke a na-egosi, ọbụna agha na-adịghị agwụ agwụ na-eme ka ọ bụrụ ihe ezi uche dị na ya na ọkwa ụfọdụ, ya mere, anyị na-ebi na mba nke nwere mmefu ego agha dị nnọọ ukwuu karịa ndị iro ya niile na-eche na ha jikọtara ọnụ, na nke na-ebupụ ngwá agha ndị ọzọ, na-ebute ndị agha ọzọ, na-etinye aka na mba ndị ọzọ. site n'ịlụ agha n'ebe dị anya karịa mba ọ bụla ọzọ n'ụwa. Agha nye ọtụtụ ndị America bụ njem dị ebube ebe ụmụ okorobịa na ụmụ agbọghọ anyị nwere obi ike na-agbachitere mba anyị, na site n'itinye, ihe niile dị mma n'ụwa.

Akụkọ a na-enyochaghị nke ọma maka ọtụtụ ndị America n'ihi na anyị enwebeghị mbibi zuru oke site na agha na ala anyị kemgbe agha obodo anyị na 1865. Ewezuga ọnụ ọgụgụ dị nta nke ndị mmadụ n'otu n'otu na ezinụlọ n'onwe ha metụtara mmerụ anụ ahụ na nke uche nke ọgụ, ole na ole. Ndị America maara ihe agha pụtara n'ezie. Mgbe anyị bụ́ ndị na-adịghị azụta akụkọ ifo ndị ahụ na-emegide agha, ọbụna ruo n’ókè nke nnupụisi obodo, a na-edepụta anyị n’ụzọ dị mfe, na-akwado anyị dị ka ndị na-erite uru na nnwere onwe nke agha meriri.

Ndị South Sudan, n'aka nke ọzọ, bụ ndị ọkachamara na mmetụta nke agha dị ka ọ dị n'ezie. Dị ka US, obodo ha anọwo na-alụ agha ọtụtụ mgbe karịa na 63 afọ kemgbe obodo nne ya bụ Sudan nwere onwe ya na Britain na 1956, na ndịda nwere onwe ha na Sudan na 2011. N'adịghị ka US, Otú ọ dị, agha ndị a nwere. a lụrụ ọgụ n'obodo ukwu na obodo nta nke ha, na-egbu ma na-achụpụ pasentị na-emenye ụjọ, na-emebi ụlọ na azụmahịa n'oke oke. Ihe si na ya pụta bụ otu n'ime ọdachi ndị mmadụ kacha eme n'oge a. Ihe karịrị otu ụzọ n'ụzọ atọ nke ndị bi na ebe obibi, na ụzọ atọ n'ụzọ anọ nke ụmụ amaala ya dabere na enyemaka enyemaka mba ụwa maka nri na ihe ndị ọzọ dị mkpa, ebe a na-ekwu na ọnụ ọgụgụ agụghị akwụkwọ bụ nke kachasị elu n'ụwa. Ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ nweghị akụrụngwa maka akụrụngwa nkịtị. Enweghị ọkpọkọ na-arụ ọrụ na ọgwụgwọ mmiri, a na-ebute ọtụtụ mmiri ọñụụ site na gwongworo. Ihe na-erughị ọkara ndị mmadụ nwere ohere ịnweta mmiri ọ bụla dị mma. Ọtụtụ ndị mmadụ gosiri m ọdọ mmiri ma ọ bụ ọdọ mmiri ndị na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ ha na-asa ahụ ma na-ekpu. Ọ bụ n'otu n'otu ma ọ bụ ọtụtụ ndị na-emepụta mmanụ dizel na-emepụta ọkụ eletrik maka ndị bara ọgaranya zuru oke. Okporo ụzọ awara awara dị ole na ole, nsogbu n'oge ọkọchị mana nsogbu na-egbu egbu n'oge mmiri ozuzo mgbe ha dị ize ndụ ma ọ bụ enweghị ike ịgafe. Ndị ọrụ ugbo dara ogbenye ịkọ ihe ubi, ma ọ bụ na-atụ egwu na ogbugbu ahụ ga-amaliteghachi, ya mere a ga-ebubata ọtụtụ nri maka mpaghara.

Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ onye ọ bụla m zutere nwere ike igosi m ọnyá mgbọ ma ọ bụ ọnyá ọzọ, na-agwa m banyere ịhụ ka e gburu di ha ma ọ bụ dina nwunye ha n'ihu ha, a tọọrọ ụmụ ha ndị ikom n'ime ndị agha ma ọ bụ ndị agha nnupụisi, ma ọ bụ otú ha si ele obodo ha ọkụ ka ha na-agba. gbara ọsọ n'ụjọ site na egbe egbe. Pasent nke ndị mmadụ na-ata ahụhụ ụfọdụ ụdị ọnyà dị elu nke ukwuu. Ọtụtụ ndị kwupụtara enweghị olileanya maka ịmalite mgbe ndị ha hụrụ n'anya na ọtụtụ ihe onwunwe ha nwụnahụrụ n'agha agha. Otu Imam merela agadi onye anyị na ya na-emekọ ihe na ogbako maka ime udo malitere okwu ya, sị: “A mụrụ m n’agha, ebiela m ndụ m dum n’agha, ana m arịa ọrịa agha, achọghị m ịnwụ n’agha. Ọ bụ ya mere m ji nọrọ ebe a.”

Olee otú ha si ahụ akụkọ ifo America banyere agha? Ha ahụghị uru ọ bụla - naanị mbibi, egwu, owu ọmụma, na enweghị ohere ọ na-eweta. Ihe ka ọtụtụ n'ime ha agaghị akpọ agha dị mkpa, n'ihi na ọ dịghị onye ha na-ahụ ma e wezụga nanị ole na ole ndị kasị elu na-enweta na ya. Ha nwere ike ịkpọ agha na-ezi, ma ọ bụ naanị n'echiche nkwụghachi ụgwọ, iji weta nhụsianya n'akụkụ nke ọzọ maka mmegwara maka nhụsianya letara ha. N'agbanyeghị na ọchịchọ ahụ maka "ikpe ziri ezi", ọtụtụ ndị mmadụ yiri ka ha maara na imegwara na-eme ka ihe ka njọ. Ọtụtụ n’ime ndị m kparịtara ụka banyere ya chere na agha agaghị ekwe omume; n'echiche ahụ, ha amaghị ụzọ ọzọ ha ga-esi na-emeso obi ọjọọ nke ndị ọzọ. Ọ bụghị ihe a na-atụghị anya ya n'ihi na ha amaghị ihe ọ bụla ọzọ.

Ya mere, ọ bụ nnọọ ihe obi ụtọ ịhụ otú ndị mmadụ si chọsie ike ịnụ na agha nwere ike ọ gaghị abụ ihe a na-apụghị izere ezere. Ha gbabara na ogbako nke ndị na-adịghị eme udo na-etinye, nke ebumnuche ya bụ ịkwado na ịgba ndị mmadụ ume ka ha chọpụta ike nke onwe ha na nke mkpokọta iji zere mmerụ ahụ n'okpuru akwụkwọ nke "Nchekwa Obodo Na-adịghị Ngwá Agha". NP nwere nnukwu ngwa ahịa nke "ngwaọrụ nchekwa" yana nka ọ na-ekesa ka oge na-aga site na ọtụtụ nzute ya na otu kwesịrị ekwesị. Ewubere nkà ndị a n'echiche bụ na a na-enweta ọkwa nchekwa kachasị ukwuu site na mmekọrịta nlekọta n'ime obodo nke ya na ịgakwuru "ndị ọzọ" nwere ike imerụ ahụ. Nkà pụrụ iche gụnyere mmata ọnọdụ, njikwa asịrị, ịdọ aka ná ntị mbụ/nzaghachi mmalite, nkwado nchebe, na itinye aka nke ọma nke ndị isi ebo, ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, na ndị na-eme ihe nkiri n'akụkụ niile. Mmekọrịta obodo ọ bụla na-ewulite ikike dabere na ndị a na ike na nka dị adị na obodo ndị a lanarịrị ala mmụọ.

Ìgwè mmadụ na-achọ ụzọ ọzọ maka agha buru ibu karị mgbe NP (ndị ọrụ ya bụ ọkara mba na ọkara mba site na imewe) sonyeere ndị na-eme udo nke ụmụ amaala na-etinye ihe ize ndụ iji gbasaa ọmụma nke ime udo. Na Western Equatoria State, otu ndị pastọ, ma ndị Kraịst ma ndị Alakụba, wepụtara oge ha iji ruo onye ọ bụla na-arịọ enyemaka maka esemokwu. Ihe kacha pụta ìhè bụ na ha dị njikere itinye ndị agha fọdụrụ n'ime ọhịa (ime ime obodo mepere emepe), bụ́ ndị a na-ejide n'etiti nkume na ebe siri ike. N'oge nkwekọrịta udo nke nwa oge dị ugbu a, ha chọrọ ịlaghachi n'obodo ha, mana enweghị mmasị n'ihi mkparị ha mesoro ndị nke ha. Ma ọ bụrụ na ha na-anọ n'ime ohia, ha nwere obere ihe nkwado, na-apụnara ihe na ịkwakọrọ ihe, na-eme ka njem site na ime obodo dị ize ndụ. Ha na-enwekwa ike ịkpọghachi ha n'agha n'ihi ọchịchọ onye ọchịagha ha ma ọ bụrụ na usoro udo adịghị enye ya obi ụtọ. Ndị pastọ a na-etinye iwe nke ma ndị agha ma ndị obodo site n'ime ka ha na-ekwurịta okwu ma na-emekarị ka ha dịghachi ná mma. Dị ka m pụrụ ịhụ, nchegbu ha achọghị ọdịmma onwe ha nanị maka udo emewo ka ha bụrụ òtù a kasị tụkwasị obi n'ógbè ahụ nke mba ahụ.

Mkpesa na omume ọha na-akawanye njọ maka ndị South Sudanese. N'oge m na Western Equatoria State, ndị Sudan nọ na Khartoum, site na ọtụtụ ọnwa nke ngagharị iwe n'okporo ámá metụtara ọtụtụ nde mmadụ, dugara na mbido enweghị ike ịkwatu onye ọchịchị aka ike ha dị afọ 30 Omar al-Bashir. Onye isi ala South Sudan nyere ịdọ aka ná ntị ozugbo na ọ bụrụ na ndị mmadụ na Juba ga-anwa ụdị ihe a, ọ ga-abụ ihe ihere na ọtụtụ ndị na-eto eto nwụọ, ebe ọ kpọrọ brigade ndị agha ya n'ime ámá egwuregwu mba wee guzobe ọhụrụ. checkpoints n'isi obodo dum.

Oge mụ na ndị South Sudan nọ mere ka nkwenye m sie ike na ụwa chọrọ ezumike n'agha. Ha chọrọ nnwere onwe pụọ n’ahụhụ na ụjọ ozugbo, ma nwee olileanya na udo pụrụ ịdịgide adịgide. Anyị nọ na US chọrọ enyemaka site na mgbagha nke na-akwado agha n'ọtụtụ ebe - ndị gbara ọsọ ndụ na iyi ọha egwu, enweghị ihe onwunwe maka nlekọta ahụike dị ọnụ ala, mmiri dị ọcha, agụmakwụkwọ, ịkwalite akụrụngwa, mmebi gburugburu ebe obibi, na ibu ụgwọ. Omenala anyị abụọ nwere ike ije ozi site na ozi zuru ebe niile na nke na-adịghị agwụ agwụ na agha abụghị ike okike, kama ọ bụ okike nke mmadụ, yabụ mmadụ nwere ike ịkwụsị ya. Ụzọ WBW, dabere na nghọta a, na-akpọ maka imebi nchebe, na-achịkwa esemokwu n'emeghị ihe ọ bụla, na ịmepụta omenala udo ebe agụmakwụkwọ na akụ na ụba dabeere na igbo mkpa mmadụ kama ịkwado agha. Usoro a sara mbara yiri ka ọ dabara maka ma US na ndị ha na ya jikọrọ aka, yana South Sudan na ndị agbata obi ya, mana nkọwa nke ngwa ya ga-adị mkpa ka ndị na-eme ihe n'ime obodo gbanwee nkọwa nke ngwa ya.

Maka ndị America, ọ pụtara ihe dị ka ịkwaga ego site na nkwadebe agha gaa na ọrụ ndụ ndị ọzọ, imechi ọtụtụ narị ntọala esenidụt, na ịkwụsị ire ngwá agha nye mba ndị ọzọ. Maka ndị South Sudan, ndị maara nke ọma na ngwa agha ha niile na mgbọ sitere n'ebe ọzọ, ga-ekpebiri onwe ha ka ha ga-esi malite, ikekwe site n'ilekwasị anya na nchebe na-enweghị ngwa ngwa, ọgwụgwọ trauma, na imezigharị iji belata ịdabere na ime ihe ike. Ọ bụ ezie na ndị America na ndị ọdịda anyanwụ ndị ọzọ nwere ike iji ngagharị iwe ọha na-akatọ gọọmentị ha, ndị South Sudan kwesịrị ịkpachara anya, aghụghọ na gbasasịa n'omume ha.

Onyinye nke ndị South Sudan na mba ndị ọzọ na-ata ahụhụ site na agha ogologo oge nwere ike iweta na World Beyond War Tebụl bụ nghọta ziri ezi karịa nke agha site n'ịkesa akụkọ sitere na ahụmịhe nke onwe ha. Ahụmahụ ha banyere eziokwu nke agha nwere ike inye aka ịkpọte mba ndị dị ike site na echiche efu juru ebe niile na US Iji mee nke a, ha ga-achọ agbamume, nkwado ihe onwunwe na itinye aka na mmụta ibe. Otu ụzọ isi malite usoro a ga-abụ ịmepụta isi na South Sudan na ebe ndị ọzọ nwere esemokwu ime ihe ike na-aga n'ihu bụ ndị nwere ike ime ka usoro WBW kwekọọ n'ọnọdụ ha pụrụ iche, wee nwee mgbanwe omenala, nnọkọ, ihe ngosi, na ndụmọdụ gbasara ụzọ kacha mma isi mụta ihe. site na ịkwado ibe anyị na ebumnuche anyị nke ikpochapụ agha.

John Reuwer bụ otu n'ime World BEYOND WarNdi Board of Directors.