A ga-eme data ọha na eze n'izu a na-ekpughe ókè eji ngwa ọgụ ndị ahụ dị "na nke nro"
Ihe ndekọ na-akọwa ihe ruru 181,000 agba nke mwakpo uranium gbagburu na 2003 site n'aka ndị agha America na Iraq ka ndị nyocha mere, nke na-anọchite anya akwụkwọ ọha na eze kachasị mkpa banyere ngwa agha eji arụ ọrụ n'oge mwakpo US na-eduga.
Site n'aka Samuel Oakford. Akụkọ IRIN
Ihe mkpuchi ahụ, ewepụtara ya Mahadum George Washington na 2013 mana rue ugbu a emeghị ọha, na-egosi na ọtụtụ n'ime 1,116 ụdị nke A-10 jet crews rụrụ n'oge March na Eprel nke 2003 bu n'obi maka ndị a na-akpọ "soft zaa" dị ka ụgbọala na gwongworo, yana ụlọ na ọlụ ndị agha. Nke a yiri ihe a na-ekwu na ejiri ngwa agha ndị ahụ mee ọtụtụ ihe, ọ bụghị sọsọ ụgbọ agha na ngwa agha nke Pentagon na-enwe na nnukwu Mpekere DU munitions bu n’obi.
E bu ụzọ nyefee akwụkwọ ndekọ ahụ na nzaghachi maka nnwere onwe nnwere onwe Iwu Iwu nke George Washington University's National Security Archive rịọrọ, mana anaghị enyocha ma nyochaa onwe ha ruo ugbu a.
Na mbido afọ a, Archive nyere ndị na-eme nchọpụta na Dutch NGO PAX, yana otu nkwado, International Coalition to Ban Uranium Weapons (ICBUW), bụ ndị na-akụ azụ maka ozi ọhụrụ. IRIN nwetara data na nyocha nke PAX na ICBUW mere, nke dị na akụkọ a ga-ebipụta n'izu a.
Nkwenye na ejiri otutu ihe karie nke ekwenyere na mbu nwere ike imeghari oku maka ndi sayensi ka ha leba anya na aru ike nke DU na ndi mmadu bi na mpaghara esemokwu. A na-enyo agha ahụ - mana emeghị ka ọ pụta ìhè - nke na-akpata cancer na mmebi nwa, n'etiti nsogbu ndị ọzọ.
Mana dịka ọrụ nke enweghị ntụkwasị obi na-aga n'ihu na Iraq yana oke njikere nke gọọmentị US ịkekọrịta data na ime nyocha, a ka nwere nnukwu mmụta banyere ọmụmụ. Nke a emeela ka ohere nke chepụtara echiche banyere DU, ụfọdụ conspiratorial.
Knowledgemata na agbagburu DU n'ofe mba ahụ, mana ọgba aghara gbasara ebe yana ole ọghọm ndị Iraq nọ na-agbakasị, ndị na-eche ihu ugbu a na agha nke agha, ọnwụ na nkwaghari.
Taa, otu ụgbọ elu A-10 dị otu ugboro na-efefe Iraq ọzọ, yana Syria, ebe ha na-ebuso ndị agha akpọrọ Islamic State agha. Ọ bụ ezie na ndị ọrụ mgbasa ozi US na-ekwu na a chụọghị DU, enweghị mgbochi Pentagon megide ime nke a, na ozi ndị na-emegiderịta nke enyere ndị Congress welitere ajụjụ banyere enwere ike ibuga ya n'afọ gara aga.
Sayensi haze
Uranium mebisiri emebi bụ ihe fọrọnụ mgbe uranium-235 dị ukwuu nwere ụba redio - enwere ikewapụ iche iche ya na usoro eji eme bọmbụ nuklia na ume.
DU erughị ala redio karịa nke mbụ, mana a ka na-ahụta ya ọgwụ na-egbu egbu yana “ihe ọghọm ahụike radieshon mgbe ọ nọ n’ime ahụ”, dị nyere ndị ọrụ nchekwa gburugburu ebe obibi US.
Ọtụtụ ndị dọkịta kwenyere na ọ ga-akacha arịa ọrịa ọ bụla esi na inhalation nke ahụ mgbe ejiri ngwa agha DU, ọ bụ ezie na ingestion bụkwa nchegbu. Agbanyeghi na emebere ihe omumu n'ime ulo nyocha na ndi pere mpe nke ndi agha ochie, enweghi otutu ogwu ogwu emere na ndi mmadu ndi mmadu kpughere DU na agha agha, tinyere Iraq.
E nwere “ezigbo ihe akaebe pụtara ìhè na-egosi na mmekọrịta dị n'etiti DU na mmetụta ahụike na ntọala ndị a, David Brenner, onye isi ụlọ ọrụ Columbia University's Center for Radiological Research, kọwapụtara IRIN. Mgbe mbụ achọtara ọrịa iji soro - dịka ọmụmaatụ ọrịa kansa akpa ume - Brenner kwuru na ọmụmụ ihe dị otú a ga-achọ "ịchọpụta ndị bi na ya, wee gụpụta ihe ndị a na-ekpughe nye onye ọ bụla". Nke ahụ bụ ebe data ezubere iche batara.
Ihe data ahụ nwekwara ike ịba uru maka mgbalị nhicha, ma ọ bụrụ na a ga-eme ha n'ọtụtụ buru ibu. Mana naanị 783 nke ndekọ ụgbọ elu 1,116 nwere ebe akọwapụtara, na US ewepụtabeghị data dị otú ahụ maka Gulf War mbụ, mgbe ihe karịrị 700,000 gbara agba. Ndị na-eme ihe ike nwere ama ama esemokwu ahụ “kachasị egbu egbu” n’akụkọ ihe mere eme.
N'ime United States, a na-achịkwa DU nke ọma, nwere ókè ole a ga-echekwa na saịtị ndị agha, ma na-agbaso usoro nhicha ọcha na oke ọkụ. Na 1991, mgbe ọkụ malitere na ngalaba ndị agha America dị na Kuwait na ebe nchekwa DU merụrụ mpaghara ahụ, gọọmentị US kwụrụ ụgwọ maka nhicha ọcha ahụ ma wepu mita 11,000 nke ala ma weghachite na US maka nchekwa.
Tụ egwu na ejiri oge DU nwere ike bụrụ ihe dị egwu ruo ọtụtụ afọ, ndị ọkachamara na-ekwu ụdị usoro a - yana ndị yiri ya nke emere na Balkans mgbe esemokwu dị ebe ahụ - kwesịrị ka emee na Iraq. Nke mbụ, ndị ọchịchị kwesịrị ịma ebe ha ga-ele anya.
Doug Weir, onye na-ahụ maka nhazi mba ụwa na ICBUW kwuru, "meaningfulgaghị ekwu ihe bara uru gbasara ihe egwu DU ma ọ bụrụ na ịnweghị isi ihe bara uru nke ebe ejirila ngwa agha na ihe ndị e werela."
Ihe data gosipụtara - yana ihe anaghị egosi
Site na ntọhapụ nke data ọhụrụ a, ndị na-eme nchọpụta nọ nso na ntọala a karịa mgbe ọ bụla ọzọ, ọ bụ ezie na eserese ahụ adịbeghị oke. Karịrị 300,000 A na-ekwu na agba ọkụ DU gbara ọkụ n'oge agha 2003, nke kachasị US.
Nkwupụta FOIA, nke US Central Command (CENTCOM) nyere, na-abawanye ọnụọgụ saịtị ndị nwere mmerụ DU site na agha 2003 karịa 1,100 - ugboro atọ dịka ndị 350 nke ndị isi na mpaghara gburugburu Iraq gwara PAX ọ maara nke na ịnwa ihicha.
A kọrọ na ụfọdụ 227,000 okirikiri a na-akpọ “ọgụ ọgụ” - nchikọta nke ọtụtụ ogbunigwe Armor-Piercing Incendiary (API), nke nwere DU, na nnukwu Mgbapu Nnukwu Ebuba (HEI) - n'ụdị ndị ahụ. Na CENTCOM tụkọtara ọnụego 4 API na nzukọ HEI ọ bụla, ndị nchọpụta rutere na ngụkọta oge 181,606 nke DU nọrọ.
Ọ bụ ezie na mwepụta 2013 FOIA buru ibu, ọ gụnyeghị data sitere na tankị US, ma ọ bụ banyere ntụpọ enwere ike ibute site na saịtị nchekwa n'oge agha, ma ọ bụ ihe ọ bụla gbasara ojiji ndị US na-eji DU. UK ewepụtala ozi metụtara obere ọkụ nke ndị tankị Britain na 2003 nyere ndị ọrụ UN gburugburu ebe obibi, UNEP.
Nyocha nyocha nke US Air Force 1975 na-atụ aro ka a na-ewepụ ngwa agha DU naanị maka iji ya eme ihe megide ụgbọ mmiri, ndị na-ebu ndị agha na-ebu agha ma ọ bụ ndị isi siri ike ndị ọzọ. A tụrụ aro na a machibidoro ịbughachi DU megide ndị ọrụ belụsọ na enweghi ngwa agha ọzọ dị mma. Ihe ndekọ ọhụụ gbasara ọhụụ, dere PAX na ICBUW na nyocha ha, "gosipụtara n'ụzọ doro anya na mgbochi ndị amabeghị na nyocha a ka eleghasịwo anya nke ọma". N'ezie, naanị 33.2 pasent nke ebumnuche 1,116 edepụtara bụ tankị ma ọ bụ ụgbọ agha.
"O gosipụtara n'ụzọ doro anya na agbanyeghị arụmụka niile nke United States nyere, na A-10s dị mkpa iji merie ihe agha, ọtụtụ n'ime ihe a kụrụ bụ ebumnuche na-enweghị atụ, yana ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke ebumnuche ndị ahụ dị nso ebe ndị mmadụ bi," Wim Zwijnenburg, agadi onye nyocha na PAX, gwara IRIN.
Haze iwu
N'adịghị ka ogbunigwe na ngwa ogbunigwe, yana ngwa agha ma ọ bụ kemịkal - ọbụna ndị na-eme ka ndị ìsì kpuchie - enweghị nkwekọrịta raara onwe ha nye iji dozie mmepụta ma ọ bụ iji ngwa agha DU.
"Iwu akwadoghị iji DU na esemokwu esemokwu bụ nke a na-apụghị ịkọwa akọwa," Beth Van Schaack, prọfesọ nke ikike mmadụ na Mahadum Stanford, na onye bụbu onye ọrụ gọọmentị US State, gwara IRIN.
Iwu omenala mba ụwa nke ịlụ ọgụ ọgụ -agụnye machibidoro ngwa agha nke enwere ike ịtụ anya na ọ ga-eweta oke mmachi na mmachi nke ụzọ nke agha nke na-eweta mmerụ ahụ dị oke egwu na nhụjuanya na-enweghị isi. Van Schaack kwuru, sị, "Na-esochi data ndị ka mma maka nsonaazụ DU na ahụike mmadụ na gburugburu ebe obibi, ọ na-esiri ike itinye usoro ndị a na nkọwapụta ọ bụla.
Na 2014 Akụkọ UN, ndi ochichi nke Iraq gosipụtara “nchegbu miri emi ya banyere mmetụta na-emerụ ahụ” nke uranium gbadara agbagha na esemokwu ma kpọọ oku maka nkwekọrịta machibidoro ojiji na mbufe ya. Ọ kpọkuru mba ndị jirila ụdị ngwa ọgụ ndị a na-alụ ọgụ nye ndị isi obodo 'ozi zuru ezu banyere ebe mpaghara ejiri na ọnụọgụgụ eji,' iji chọpụta ma nwee ike bute mmetọ.
Mkpebi na ọgba aghara
Pekka Haavisto, onye duziri ọrụ UNEP mgbe esemokwu esemokwu na Iraq n'oge 2003, gwara IRIN na a na-ahụkarị ya na oge ndị DU dakwasịrị ụlọ na ebumnuche ndị ọzọ na-abụghị agha.
Ọ bụ ezie na ndị otu ya na Iraq ejighị ikike nyochaa nyocha DU, ihe ịrịba ama nke ebe a bụ ebe niile. Na Baghdad, eji akara ụlọ ọrụ akara akara site na akara ngosi DU, nke ndị ọkachamara UN nwere ike ime. N'ime oge Haavisto na ndị otu ya hapụrụ Iraq na-esochi bọmbụ 2003 nke lekwasịrị ụlọ oriri na nkwari akụ Baghdad anya dị ka isi ụlọ ọrụ UN, o kwuru na e nwere ihe ịrịba ama ole na ole ndị agha America na-eche na ọ dị mkpa ịsacha DU ma ọ bụ ọbụna gwa Iraqis ebe ọ gbagburu. .
Haavisto, onye omebe iwu ugbu a na Finland kwuru, sị: "Mgbe anyị lebara anya n'okwu DU, anyị hụrụ na ndị agha ji ya bụ nnọọ ihe nchebe siri ike maka ndị ọrụ ha.
“Ma mgbe ahụ ụdị arụmụka ahụ ezighi ezi mgbe ị na-ekwu maka ndị bi na ebe achọrọla - nke ahụ bụ n'ezie nye m nsogbu. Ọ bụrụ na i chere na ọ nwere ike itinye agha gị n'ihe egwu, n'ezie enwere ụdị ihe iyi egwu dị iche iche ndị mmadụ na-ebi ụdị ọnọdụ a.
Ọtụtụ obodo na obodo ndị dị na Iraq, gụnyere Fallujah, ekwuola nsogbu nkwarụ nke ịmụ nwa na ndị obodo na-enyo enyo nwere ike jikọta ya na DU ma ọ bụ ihe agha ndị ọzọ. Ọbụna ma ọ bụrụ na ha ejikọtaghị ya na DU iji - Fallujah, dịka ọmụmaatụ, obere atụmatụ dị na nkwupụta FOIA - ndị nyocha kwuru na ngosipụta nke ọnọdụ DU lekwasịrị anya dị mkpa maka ịchịkwa ya dị ka ihe kpatara ya.
"Ọ bụghị naanị na [ihe ọhụrụ] data metụtara, mana oghere dị na ya dịkwa oke," ka Jeena Shah, onye prọfesọ iwu na Mahadum Rutgers kwuru bụ onye nyeere ndị na-akwado ya aka ịnwale ịtụle ndekọ gọọmentị US. Ma ndị agha Amerịka na ndị Iraqis, ọ sịrị, chọrọ data niile gbasara ogbunigwe na-egbu egbu, yabụ ndị isi nwere ike "mezie mmezi nke saịtị ndị na-egbu egbu iji chebe ọgbọ ndị Iraqis n'ọdịnihu, ma nye nlekọta ahụike dị mkpa nye ndị merụrụ ahụ site na iji ihe ndị a".
Ọ DU azụ?
N’izu a, onye na-ekwuchitere Pentagon gosipụtara IRIN na enweghị “iwu amachibidoro iji DU na arụmọrụ counter-ISIL” na Iraq ma ọ bụ Syria.
Ma ka US Force Force jụrụ ugboro ugboro na A-10s ejirila DU munations n'oge arụmọrụ ndị ahụ, ndị isi nke Air Force enyela ụdị mmemme dị iche iche ma ọ dịkarịa ala otu onye Congress. Na Mee, na arịrịọ nke ndị mejupụtara, ọfịs nke nnọchiteanya Arizona Mata McSally - onye bụbu onye ọkwọ ụgbọ ala A-10 na A-10s dabere na mpaghara ya - jụrụ ma ejirila mwakpo DU na Syria ma ọ bụ Iraq. Otu onye uweojii na-ahụ maka mmekọrịta ndị uwe ojii zara na email na ndị agha Amerịkà gbara mgbanye 6,479 nke "Combat Mix" na Syria ihe karịrị ụbọchị abụọ - "ndị 18th na 23rd nke Nọvemba 2015 ”. Onye uwe ojii ahụ kọwara ngwakọta ahụ “nwere oke 5 ruo 1 nke API (DU) na HEI”.
"Ya mere na nke ahụ kwuru, anyị ejirila 5,100 gbaa gburugburu nke API," ka o dere, na-ezo aka na usoro DU.
update: Na 20 October, CENTCOM kwadoro IRIN na ndị otu ndị US na-eduzi agbapụla egbe uranium (DU) dara ada na Syria na 18 na 23 November 2015. O kwuru na a họọrọ ụgbọ agha ahụ n'ihi ọdịdị nke ebumnuche ụbọchị ndị ahụ. Otu ọnụ na-ekwuchitere CENTCOM kwuru na agọnarị mbụ n'ihi "njehie na ịkọ akụkọ."
Thosebọchị ndị a dabara n'ime oge kpụ ọkụ n'ọnụ nke US dugara megide akụrụngwa mmanụ IS na ụgbọ njem, akpọrọ "Tidal Wave II". Dabere na nkwupụta mgbasa ozi nke njikọ, ọtụtụ narị ụgbọ ala mmanụ bibiri na ọkara nke abụọ nke ọnwa Nọvemba na Syria, gụnyere 283 naanị na 22 November.
E bufere ọdịnaya nke ozi ịntanetị ahụ na nzaghachi ndị agha nke Force Force onye na-emegide mgbochi nuklia Jack Cohen-Joppa, bụ onye kesara ha IRIN. Ọfịs McSally mechara kwenye ọdịnaya ha abụọ. Erute n'izu a, ọtụtụ ndị ọrụ US enweghị ike ịkọwapụta ihe dị iche.
