Olee Otutu Nde mmadu Ji Kpochapu Ugwu Na-akpata 9 / 11? Nkebi 3: Libya, Syria, Somalia na Yemen

N'akụkụ nke atọ na nke ikpeazụ nke usoro ya, Nicolas JS Davies nyochachara ọnụ ọgụgụ ndị agha US na ọgba aghara ndị agha na Libya, Syria, Somalia na Yemen na-emesi ike mkpa ọmụmụ zuru ezu nke ọmụmụ agha.

Site Nicolas JS Davies, April 25, 2108, News Consortium.

Na akụkụ abụọ mbụ nke akụkọ a, emeela m atụmatụ na banyere E gburu mmadụ nde 2.4 n'ihi nbuso agha nke United States nke Iraq, mgbe E gburu nde 1.2 na Afghanistan na Pakistan n'ihi agha ndị US dugara na Afghanistan. N'akụkụ nke atọ na nke ikpeazụ nke akụkọ a, m ga-eme atụmatụ mmadụ ole egburu n'ihi ọrụ agha US na CIA na Libya, Syria, Somalia na Yemen.

N'ime mba ndị United States wakporo ma gbasasie ike kemgbe 2001, naanị mba Iraq bụ isiokwu nke ọmụmụ ọmụmụ ihe "dị omimi" nke nwere ike igosi ọnwụ ndị ọzọ a na-akọghị. Otu ọmụmụ ihe "na-arụsi ọrụ ike" bụ nke "nyochaa ezinụlọ" na-achọsi ike ịchọpụta ọnwụ nke akụkọ akụkọ ma ọ bụ ndị ọzọ edepụtara bipụtara.

Ọmụmụ ihe ndị a na-emekarị site n'aka ndị na-arụ ọrụ na ngalaba ahụike ọha na eze, dịka Les Roberts na Mahadum Columbia, Gilbert Burnham na Johns Hopkins na Riyadh Lafta na University Mustansiriya na Baghdad, bụ onye dere akwụkwọ 2006 Lancet ọmụmụ nke Iraq agha ọnwụ. Na ịgbachitere ọmụmụ ihe ha na Iraq na nsonaazụ ha, ha kwusiri ike na ndị otu nnyocha ha mere na Iraq nọọrọ onwe ha na gọọmentị na-arụ ọrụ na nke ahụ bụ ihe dị mkpa na ebumnuche nke ọmụmụ ha na njikere nke ndị bi na Iraq ịgwa ha eziokwu.

Nnyocha ọmụmụ ọmụmụ zuru oke na mba ndị ọzọ agha tisasịrị (dịka Angola, Bosnia, Democratic Republic of Congo, Guatemala, Iraq, Kosovo, Rwanda, Sudan na Uganda) egosiwo ọnụọgụgụ ọnụọgụgụ 5 na 20 ugboro ndị e kpughere n'oge gara aga site na akụkọ "agafe" na-adabere na akụkọ akụkọ, ndekọ ụlọ ọgwụ na / ma ọ bụ nchọpụta mmadụ.

Na enweghị akwụkwọ ndị dị otú ahụ na Afghanistan, Pakistan, Libya, Syria, Somalia na Yemen, atụlewo m ọtụtụ akụkọ banyere ọnwụ agha ma gbalịa ịlele ọnụọgụ nke ọnwụ ndị akụkọ a ga-agụrịrị site na usoro ha nwere eji mee ihe, dabere na ọnụ ọgụgụ ndị nwụrụ anwụ na-egosi na ọ nwụrụ na mpaghara ndị ọzọ.

Enwere m nanị ọnụ ọgụgụ ọnwụ nke ime ihe ike. Onweghị atụmatụ m gụnyere ọnwụ site na nsogbu ndị agha ndị a, dị ka mbibi nke ụlọ ọgwụ na usoro ahụike, mgbasa nke ọrịa ndị ọzọ a na-egbochi egbochi yana nsonaazụ na-esi n'erighị ihe na-edozi ahụ na mmetọ gburugburu ebe obibi, nke dịkwa oke mkpa na mba ndị a niile.

Maka Iraq, atụmatụ m ikpeazụ m banyere mmadụ 2.4 gburu dabeere na ịnakwere atụmatụ nke 2006 Lancet ọmụmụ na 2007 Opinion Research Business (ORB) nyocha, nke kwekọrọ na ibe ya, ma na-etinye otu nha ahụ nke ọnwụ na-egosi na ọnwụ (11.5: 1) dị n'etiti Lancet ọmụmụ na Iraq Isi Ọnụ (IBC) na 2006 ka IBC gụrụ maka afọ kemgbe 2007.

Maka Afghanistan, m mere atụmatụ na banyere Egbuola ndị na-asụ 875,000 Afghans. Akọwara m na akụkọ a na-akọ kwa afọ maka ndị mmadụ na-egbu ndị nkịtị Njem enyemaka nke United States na Afghanistan (UNAMA) dabere na nyocha nke Afghanistan Independent Human Rights Commission (AIHRC) gwụchara, na ha ma ụma wezuga ọtụtụ akụkọ banyere ọnwụ ndị nkịtị na AIHRC enyochabeghị ma ọ bụ nke ọ rụchabeghị nyocha ya. Nkwupụta UNAMA enweghịkwa akụkọ ọ bụla site n'ọtụtụ mpaghara nke mba ebe ndị Taliban na ndị agha ndị agha Afghanistan ndị ọzọ na-arụsi ọrụ ike, yana ebe ọtụtụ ma ọ bụ ọtụtụ ọgụ ụgbọ elu US na ọgụ abalị na-eme.

Ekwubiri m na UNAMA na-akọ banyere ọnwụ ndị nkịtị na Afghanistan na-egosi na ezughị oke dị ka akụkọ kachasị njọ nke dị na njedebe nke Agha Obodo Guatemalan, mgbe Òtù Na-ahụ Maka Ndekọ Ihe Ndekọ nke UN gosiri 20 ugboro karịa ọnwụ karịa ọkwa mbụ.

Maka Pakistan, m mere atụmatụ na banyere E gburu mmadụ 325,000. Nke a dabere na atụmatụ e bipụtara nke ọnwụ ndị agha, yana itinye ihe nha anya achọtara na agha ndị gara aga (12.5: 1) na ọnụ ọgụgụ ndị nwụrụ anwụ nke ndị nkịtị kọrọ South Asia Terrorism Portal (SATP) na India.

Echere ọnwụ na Libya, Syria, Somalia na Yemen

N'okwu nke ato na nke ikpeazụ nke akụkọ a, m ga-atụle ọnụ ọgụgụ ọnwụ ndị US na-agbaba na ọgba aghara ndị agha na Libya, Syria, Somalia na Yemen.

Ndị isi agha nke ndị agha United States na-akwa ụda Ozizi nke US na nchekwa na nnọchiteanya nke agha nke chọtara okooko ya nile n'okpuru nchịkwa Obama dị ka a "Ndị na-adịghị mma, ndị na-enweghị mgbasa ozi" ịbịakwute agha, ma chọpụta mmepe nke ozizi a na agha US na Central America na 1980s. Mgbe US nbanye, ọzụzụ, iwu na ịchịkwa ọnwụ squads na Iraq a kpọrọ "Salvador Option," atụmatụ US na Libya, Syria, Somalia na Yemen mere n'ezie gbasoro ihe nlereanya a ọbụna karị.

Agha ndị a abụwo ọdachi nye ndị bi na mba ndị a nile, ma ọnụma nke "ndị na-enweghị ntụpọ," nke United States na-abịakwute ha enwewo ihe ịga nke ọma n'okwu mgbasa ozi na ihe ka ọtụtụ ná ndị America maara obere ihe banyere ọrụ United States na ime ihe ike na-adọrọ adọrọ. ọgba aghara nke mejuru ha.

Umu mmadu bu ihe agha nke agha na agha na Siria na April 14, 2018 di iche na ngbasa agha bombu nke di na United States, nke mebiri Raqqa, Mosul na otutu ndi Siria ozo. Obodo Iraqi karịa bọmbụ na 100,000 ebe 2014.

Ndị obodo Mosul, Raqqa, Kobane, Sirte, Fallujah, Ramadi, Tawergha na Deir Ez-Zor anwụọla dịka osisi na-ada n'ọhịa ebe enweghị ndị nta akụkọ ọdịda anyanwụ ma ọ bụ ndị ọrụ TV ga-edekọ ogbugbu ha. Dị ka Harold Pinter si jụọ maka mpụ ndị agha US na mbụ na ya Okwu 2005 Nobel nabatara,

“Ndi mmọ ẹma ẹtịbe? Ha ọ nọ n'ọnọdụ niile nke amụma mba ofesi US? Azịza ya bụ ee, ha mere, ha nọkwa n'ọnọdụ niile nke amụma mba ofesi America. Ma ị gaghị ama ya. Ọ dịghị mgbe ọ mere. Onweghi ihe mere. Ọbụna mgbe ọ na-eme, ọ naghị eme. Ọ dịghị mkpa. O nweghị mmasị. ”

Maka nkowa zuru ezu banyere ọrụ dị egwu nke US na-arụ na nke ọ bụla n'ime agha ndị a, biko gụọ isiokwu m, "Ịgụ Ọtụtụ Agha," bipụtara na January 2018.

Libya

Nanị ihe iwu kwadoro maka NATO na ndị Arab na ndị enyi ya na-adabere ma ọ dịkarịa ala bọmbụ na 7,700 na Libya na wakporo ya na-arụ ọrụ pụrụ iche malite na February 2011 bụ Mkpebi mkpebi UN UN Security Council 1973, nke nyere ikike "ihe niile dị mkpa" maka nzube doro anya nke ichebe ndị nkịtị na Libya.

Ma agha ahụ gburu ọtụtụ ndị nkịtị karịa atụmatụ ọ bụla nke ọnụ ọgụgụ ndị e gburu na nnupụisi mbụ na February na Machị 2011, nke sitere na 1,000 (atụmatụ UN) ruo 6,000 (dị ka Libyan Human Rights League). Ya mere, agha ahụ dara n'ụzọ doro anya na nzube ya, ikike e nyere iji chebe ndị nkịtị, ọ bụ ezie na ọ nwere ihe ịga nke ọma na nke dị iche na nke a na-enwetaghị ikike: ịkwatu ọchịchị Libya na-akwadoghị.

Mkpebi SC 1973 kwupụtara n'ụzọ doro anya machibidoro "ndị mba ọzọ na-arụ ụdị ọrụ ọ bụla n'akụkụ ọ bụla nke mpaghara Libya." Mana NATO na ndị ọrụ ya malitere otu mbuso agha nke Libya site na ọtụtụ puku ndị Qatari na ndị na-arụ ọrụ pụrụ iche n'Ebe Ọdịda Anyanwụ, bụ ndị mere ka ndị nnupụisi ahụ gaa n'ihu mba ahụ, bụ ndị a kpọrọ n'ọdụ ụgbọelu megide ndị agha gọọmentị ma duga mwakpo ikpeazụ n'isi ụlọ ọrụ ndị agha Bab al-Aziziya na Tripoli.

Qatari Chief of Staff Chief General Hamad bin Ali al-Atiya, ji nganga gwa AFP,

“Anyị nọ n’etiti ha na ọnụọgụ ndị Qataris nọ na ala dị otu narị narị na mpaghara ọ bụla. Ọzụzụ na nkwukọrịta dị n'aka Qatari. Qatar… lekọtara atụmatụ ndị nnupụisi ahụ n'ihi na ha bụ ndị nkịtị ma ha enweghị ahụmịhe agha zuru ezu. Anyị mere ihe dị ka njikọ dị n'etiti ndị nnupụisi ahụ na ndị agha NATO. ”

Enwere akụkọ ndị a na-akwụ ụgwọ onye nche nchebe France nwere ike ọbụna napụtara amara nke amara gburu onye Libyan onye ndú Muammar Gaddafi, mgbe e jidere ya, na-ata ya ahụhụ ma jiri aka mma "ndị nnupụisi NATO" dozie ya.

Ndi Omeiwu Ajụjụ nke Kọmitii Ala Ọzọ na United Kingdom na 2016 kwubiri na "oke nkpuchi iji chebe ndi mmadu ghaghariri n'ime usoro ochichi nke ochichi na-agbanwe site n'aka ndi agha," nke kpatara ya, "nsogbu ochichi na nke aku na uba, agha ndi agha na agha na agbata obi, nsogbu ndi mmadu na ndi ozo, imebi ihe ndi mmadu mebiri, mgbasa agha nke agha Gaddafi na mpaghara obula na onu nke Isil [Islamic State] n'ebe ugwu Afrika. "

Akụkọ na-agafe agafe nke Ọnwụ Ndị Na-anwụ n'Ahụ na Libya

Ozugbo a kwaturu ọchịchị ndị Libyan, ndị nta akụkọ gbalịrị ịjụ ajụjụ banyere nsogbu metụtara ọnwụ nke ndị nkịtị, nke dị oke mkpa maka iwu na ndọrọ ndọrọ ọchịchị maka agha ahụ. Mana National mgbanwe Council (NTC), gọọmentị na-agbanwe agbanwe nke ndị ọdịda anyanwụ na ndị nnupụisi na-akwado site na Western, kwụsịrị inye atụmatụ nke ọnụọgụ ndị mmadụ ma nye ndị ọrụ ụlọ ọgwụ iwu. ka ị ghara ịhapụ ozi gbasara ndị nta akụkọ.

N'ọnọdụ ọ bụla, dịka na Iraq na Afghanistan, ụfụ mmiri na-agbaju n'oge agha ahụ, ọtụtụ ndị na-eli ndị ha hụrụ n'anya na azụ ha ma ọ bụ n'ebe ọ bụla ha nwere ike, na-eburu ha gaa n'ụlọ ọgwụ.

Otu onye nnupuisi a kwuru na August 2011 na E gburu 50,000 Libyans. Mgbe ahụ, na Septemba 8th 2011, Naji Barakat, onye ozi ahụike ọhụrụ nke NTC, wepụtara nkwupụta na E gburu mmadụ 30,000 na 4,000 ọzọ na-efu efu, dabere na nyocha nke ụlọ ọgwụ, ndị isi obodo na ndị isi nnupụisi n'ọtụtụ mba ahụ NTC na-achịkwa n'oge ahụ. O kwuru na ọ ga-ewe ọtụtụ izu iji mezue nyocha ahụ, ya mere, ọ tụrụ anya na ọnụ ọgụgụ ikpeazụ ga-adị elu.

Nkwupụta Barakat agụghị ọnụ ọgụgụ dị iche iche nke ọgụ ọgụ na ọnwụ ndị nkịtị. Mana o kwuru na ihe dịka ọkara nke ndị 30,000 ekwuru na ha nwụrụ bụ ndị agha na-eguzosi ike n'ihe nye gọọmentị, gụnyere ndị otu 9,000 nke Khamis Brigade, nke nwa Gaddafi bụ Khamis duziri. Barakat gwara ndị mmadụ ka ha kọọ akụkọ ọnwụ na ezinụlọ ha na nkọwa nke ndị na-efu efu mgbe ha bịara n'ụlọ alakụba maka ekpere na Fraịde. Atụmatụ NTC nke mmadụ 30,000 gburu gburu gụnyere ndị agha n'akụkụ abụọ ahụ.

Nnyocha kachasị oke nke ọnwụ agha ebe ọ bụ na njedebe nke 2011 agha na Libya bụ "nchọpụta na-emetụta ọdịbendị nke obodo" akpọrọ "2011 Mgbagha agha Libyan: Mkpụrụ Obi, Nhụsianya na Mbigara Ndị Mmadụ."  Ndị ọkachamara sayensị atọ sitere na Tripoli, edepụtara ya na Akwụkwọ African Journal of Medicinal Emergency na 2015.

Ndị edemede ahụ dere ihe ndekọ banyere ọnwụ ọnwụ, mmerụ ahụ na mwepụ nke Mịnịstrị nke Housinglọ na Atụmatụ chịkọtara, wee zipụ ndị otu ka ha mee mkparịta ụka ihu na ihu na onye otu ezinụlọ ọ bụla iji nyochaa mmadụ ole nọ n'ezinụlọ ha gburu, merụọ ahụ ma ọ bụ chụpụrụ Ha anwaghị ikewapụ igbu ndị nkịtị na ọnwụ nke ndị agha.

Ha adighikwa anwa igbuputa onu ogugu onu ogugu onu ogugu site na "usoro nchoputa onu ogugu" nke Lancet ọmụmụ na Iraq. Mana akwukwo banyere agha agha nke Libya bu akuko zuru oke nke ndi nwuru anwu na agha na Libya rue February 2012, o gosiputara onwu nke mmadu 21,490.

Na 2014, ọgba aghara na agha na-aga n'ihu na Libya na-agbanye n'ime ihe Wikipedia ugbu a na - akpọ Agha nke Abụọ nke Libyan.  A na-akpọ ìgwè Ọnụ ọgụgụ ndị isi na Libya (LBC) malitere ịdọrọ ndị nwụrụ anwụ na Libya, na-adabere na akụkọ mgbasa ozi, na ihe nlereanya nke Iraq Isi Ọnụ (IBC). Mana LBC mere naanị afọ atọ, site na Jenụwarị 2014 ruo Disemba 2016. Ọ gụrụ ọnwụ 2,825 na 2014, 1,523 na 2015 na 1,523 na 2016. (Weebụsaịtị LBC na-ekwu na ọ bụ ihe ndaba na ọnụ ọgụgụ ahụ yiri na 2015 na 2016 .)

Obodo UK Ebe Mgbochi Egwuregwu na Ihe Omume (ACLED) oru ngo a emeela ka ọnụọgụ nke ọnwụ ndị na-eme ihe ike na Libya. ACLED gụrụ ọnwụ 4,062 na 2014-6, ma e jiri ya tụnyere 5,871 nke Libya Body Count gụrụ. Maka oge fọdụrụ n'etiti March 2012 na Machị 2018 nke LBC kpuchighị, ACLED agụwo ọnwụ 1,874.

Ọ bụrụ na LBC ekpuchiwo oge dum kemgbe March 2012, ma chọpụta otu ọnụ ọgụgụ dị elu karịa ACLED dịka o mere maka 2014-6, ọ gaara agụ na ndị mmadụ gburu 8,580.

Echeta otua otutu ndi egburo na Libya

Ijikọta ọnụ ọgụgụ si na Nnyocha nke 2011 nke agha agha Libyan na ngwakọta anyị, nke a na-eme atụmatụ Libya Otu Count na ACLED nyere ngụkọta nke 30,070 na-egosi ọnwụ kemgbe February 2011.

Nchoputa agha agha nke Libyan (LAC) bu ihe edeputara n'akwukwo ndi ochichi n'uwa nke na enweghi ulo oru kwadoro maka ochichi 4, ebe Libya Body Count bu uzo gbaliri ime ka ndi isi mba Iraq gbaliri igba nkata. site n'ịdabere nanị na isi mmalite asụsụ Bekee.

Na Iraq, ihe dị n'etiti 2006 Lancet ọmụmụ na Iraq Isi Count dị elu n'ihi na IBC na-agụnye ndị nkịtị, ma Lancet ọmụmụ gụrụ ndị agha Iraq yana ndị nkịtị. N'adịghị ka Iraq Isi Count, ma isi anyị nwere isi na Libya gụrụ ma ndị nkịtị ma ndị agha. Dabere na otu-akara nkọwa nke ọ bụla merenụ na Libya Isi agụ nchekwa data, LBC dum na-egosi na-agụnye ihe dị ka ọkara ndị agha na ọkara ndị nkịtị.

A na-agụkarị ndị agha agha karịa ndị nkịtị, ndị agha na-enwekwa mmasị iji nyochaa ndị iro na-achọpụta n'onwe ha. Ihe ozo bu eziokwu banyere ndi mmadu gburu mmadu, nke bu ihe omuma nke agha ndi agha na ndi agha ha gburu ha nwere mmasi siri ike imebi.

Ya mere, na Afghanistan na Pakistan, ana m emeso ndị agha na ndị nkịtị iche iche, na-etinye nkata dị n'etiti ndị na-agụ akụkọ na ọmụmụ ọmụmụ naanị ndị nkịtị, mgbe ha na-anakwere ọnwụ ndị agha na-akọ na a na-akọ ha.

Ma agha ndị agha na Libya abụghị mba ndị agha nke nwere usoro iwu na usoro nhazi nke na-eme ka a kọọ akụkọ banyere ndị agha n'agha na mba ndị ọzọ na esemokwu, n'ihi ya, ndị agha abụọ na ndị agha na-egosi na m abụọ isi mmalite, na Libya agha agha ọmụmụ na Libya Isi agụ. N'ezie, atụmatụ National Trans Council (NTC) si n'ọnwa Ọgọst na Septemba 2011 nke ọnwụ 30,000 adịworị nke dị elu karịa ọnụọgụ ndị nwụrụ n'agha na nchọpụta LAC.

Mgbe 2006 Lancet e bipụtara ọmụmụ banyere ọnwu na Iraq, ọ gosipụtara ugboro 14 ọnụọgụ ọnụọgụ ndị a gụrụ na Iraq Isi agụ ndepụta nke ndị nkịtị. Mana IBC mechara chọpụta ọnwụ karịa oge ahụ, na-ebelata oke n'etiti Lancet ihe omumu nke akwukwo na IBC si na 11.5: 1.

Ngwakọta niile sitere na nyocha nke 2011 na agha Libya na agha Libya na-eyi ka ọnụ ọgụgụ buru ibu nke mpụ na-eme ihe ike karịa Iraq Isi Count dị na Iraq, karịsịa n'ihi na LAC na LBC gụpụtara ndị agha na ndị nkịtị, nakwa n'ihi na Libya Isi Ọnụ ọgụgụ gụnyere ọnwụ na-akọ na isi akụkọ akụkọ Arab, ebe IBC na-adabere kpam kpam na Isi mmalite asụsụ Bekee na n'ozuzu ha choro "opekempe abụọ nke data data onwe ha" tupu ha edee ọnwụ ọ bụla.

Na esemokwu ndị ọzọ, mkpesa na-enweghị atụ enwebeghị ihe ịga nke ọma n'ịgụta ihe karịrị otu ụzọ n'ụzọ ise nke ọnwụ nke nchọpụta ọmụmụ, "ọrụ" zuru oke. N'iburu ihe ndị a n'uche, ọnụ ọgụgụ ziri ezi nke ndị mmadụ gburu na Libya yiri ka ọ nọ ebe dị n'agbata oge ise na iri na abụọ ọnụ ọgụgụ nke nyocha nke 2011 Libya Libya Conflict gụrụ, Libya Body Count na ACLED.

N'ihi ya, m kwuru na ihe dị ka 250,000 Libyans anwụwo n'agha, ime ihe ike na ọgba aghara nke US na ndị ya na ha jikọrọ aka wepụta na Libya na February 2011, nke na-aga n'ihu n'oge a. Inweta oke 5: 1 na 12: 1 ka a gụrụ ọnwụ dị ka oke mpụga, ọnụọgụ kacha nta nke ndị egburu ga-abụ 150,000 na nke kachasị ga-abụ 360,000.

Syria

The "Ndị na-adịghị mma, ndị na-enweghị mgbasa ozi" Ọrụ US na Siria malitere na mbubreyo 2011 na ọrụ CIA maka olulu ndị agha mba ọzọ na ngwá agha site na Turkey na Jordan banye Syria, na-arụ ọrụ na Qatar na Saudi Arabia ịmalite ọgba aghara nke malitere na udo Arab opupu iwe megide ọchịchị Syria Baathist.

Ndị na-anọchite anya ndọrọ ndọrọ ọchịchị Siria na ndị ọchịchị ichikota ndi ochichi na-emeghi ihe ike na Syria na 2011 kwusiri ike na mba ndi mba ozo iji gbasaa agha obodo, ma nye ha okwu siri ike megide ime ihe ike, oru ndi otu na ndi mba ozo.

Ma, dịka nchọpụta echiche nke December 2011 Qatari kwadoro na 55% nke ndị Siria kwadoro ọchịchị ha, United States na ndi ya na ha gbasiri ike ime mgbanwe nke ochichi ndi Libyan ka ha gbanwee ugha nke Siria, ebe ha matara nke oma na agha a aghadi otutu ogbugbu.

Ndị CIA na ndị Arab na-achị achị na-emesị gbaa ya ụra ọtụtụ puku ngwá agha na ọtụtụ puku ndị mba ọzọ Al-Qaeda-jikọtara jihadis n'ime Syria. Ngwá agha ahụ sitere na Libya, wee si na Croatia na Balkans. Ha gụnyere ndị na-anụ ọkụ, ndị na-agbapụ ngwa ọgụ na ngwa ọgụ ndị ọzọ dị arọ, egbe egbe, mgbọ ogbunigwe, ngwa agha na obere ngwa agha, na US mechara weta ogbunigwe mgbochi dị ike.

Ka ọ dị ugbu a, kama ịnakwere mgbalị Kofi Annan na-akwado iji nweta udo na Syria na 2012, United States na ndị ya na ha niile nwere atọ "Ndị enyi nke Siria" nzukọ, ebe ha na-agbaso "onwe ha" atụmatụ ha, "na-ekwenye na-eto eto na-akwado ndị na-arịwanye elu Al-Qaeda-achịkwa nnupụisi.  Kofi Annan kwụsịrị ọrụ ya na-enweghị ekele na-asọ oyi mgbe Secretary Secretary nke United States Clinton na ndị Briten, French na Saudi ndị enyi jiri nwayọọ nwayọọ mee atụmatụ udo ya.

Ndị ọzọ, dị ka ha na-ekwu, bụ akụkọ ihe mere eme, akụkọ ihe mere eme nke ime ihe ike na ọgba aghara na-adọta US, UK, France, Russia, Iran na ndị agbata obi Syria niile n'ime ọbara ya. Dika Phyllis Bennis nke Institute for Policy Studies siri kwuo, ikike ndi a di na njikere abiala ibuso Syria agha.ka Siria ikpeazụ. "

Mgbasa bọmbụ ahụ nke President Obama kpara megide Alakụba Alakụba na 2014 bụ mkpọmbụ bọmbụ kasị njọ site na Agha United States na Vietnam, ịdakwasị karịa bọmbụ na 100,000 na Syria na Iraq. Patrick Cockburn, onye agha na-ede akụkọ Middle East nke UK Independent akwụkwọ akụkọ, na nso nso a gara Raqqa, bụbu obodo ukwu 6th nke Syria, ma dee na, "Mbibi ahụ zuru ezu."

"N'obodo ndị ọzọ dị na Siria ịtụ bọmbụ ma ọ bụ tụọ ogbunigwe ruo n'ókè nke nchefu, ọ dịkarịa ala otu ógbè nke lanarịrị kpamkpam," ka Cockburn dere. “Nke a bụ ikpe ọbụlagodi na Mosul dị na Iraq, ọ bụ ezie na etinyere ọtụtụ n'ime ya na mkpọmkpọ ebe. Mana na Raqqa mmebi na mmekpa ahụ na-emetụta mmadụ niile. Mgbe ihe na-arụ ọrụ, dị ka otu ọkụ ọkụ, naanị nke na-arụ ya n'obodo ahụ, ndị mmadụ na-egosipụta ihe ijuanya. ”

Na-atụle Ọnwụ Ndị Na-eme Ihe Ike na Syria

Nkọwa ọ bụla nke ọnụ ọgụgụ nke ndị gburu na Syria nke m chọtara na-abịa kpọmkwem ma ọ bụ na-apụtaghị ìhè Ụlọ Nche Siria maka Rights Rights (SOHR), nke Rami Abdulrahman na-agba na Coventry na UK Ọ bụbu onye mkpọrọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị si Syria, ya na ndị na-enyere aka na anọ na Syria na-arụ ọrụ bụ ndị na-adọta na netwọkụ nke ihe dị ka ndị na-emegide ọchịchị 230 n'ofe mba ahụ. Ọrụ ya na-anata ụfọdụ ego site na European Union, yana kọkwara ụfọdụ sitere na gọọmentị UK.

Wikipedia kwuru na Syrianlọ Ọrụ Siria maka Nnyocha N'uba dị ka ebe dị iche iche nwere atụmatụ ọnwụ dị elu, mana nke a bụ eziokwu site na ọnụ ọgụgụ SOHR. Atụmatụ UN site na UN yiri ka ọ dabere na akụkọ SOHR.

A katọrọ SOHR maka echiche mmegide na-enweghị isi, na-eduga ụfọdụ ịjụ ajụjụ maka data ya. O yiri ka ndị nkịtị ebuterela ndị nkịtị agha US gburu, mana nke a nwekwara ike ịbụ n'ihi ihe isi ike na ihe egwu nke ịkọ akụkọ sitere na mpaghara IS, dịka o mekwara na Iraq.

SOHR kwetara na ọnụ ọgụgụ ya enweghị ike ịbụ atụmatụ niile nke ndị niile gburu na Syria. Na akụkọ ya kachasị ọhụrụ na March 2018, ọ gbakwunyere 100,000 na ọnụ ọgụgụ ya iji kwụọ ụgwọ maka mkpesa na-enweghị mkpesa, ọzọ 45,000 na-aza ajụjụ maka ndị mkpọrọ gburu ma ọ bụ furu efu na njide gọọmentị na 12,000 maka ndị mmadụ gburu, furu efu ma ọ bụ na-efu na Islamic State ma ọ bụ njide nnupụisi ọzọ .

Ịhapụ iwepụta mgbanwe ndị a, Akụkọ SOHR nke March 2018 na-edepụta ọnwụ nke ndị agha 353,935 na ndị nkịtị na Syria. Ọnụ ọgụgụ ahụ nke ndị nkịtị dị 106,390; 63,820 ndị Siria; Ndị otu 58,130 nke ndị agha na-akwado gọọmentị (gụnyere 1,630 si Hezbollah na ndị mba ọzọ 7,686); 63,360 Islamic State, Jabhat Fateh al-Sham (nke a na-akpọbu Jabhat al-Nusra) na ndị Islamist ndị ọzọ jihaddis; 62,039 ndị ọzọ na-alụso ọchịchị ọgụ; na ozu 196 amaghi.

Na-agbaji nke a dị ka ndị nkịtị na ndị agha, nke a bụ ndị nkịtị 106,488 na ndị agha 247,447 gburu (ya na òtù 196 bụ ndị a na-adịghị akọwa aha ha), gụnyere ndị agha 63,820 Siria Army.

Ntụle SOHR abụghị nchọpụta nyocha ọnụ ọgụgụ dịka nke 2006 Lancet ọmụmụ na Iraq. Mana n'agbanyeghị agbanyeghị echiche nnupụisi ya, SOHR yiri ka ọ bụ otu n'ime mbọ kachasị oke iji "gụọ" ndị nwụrụ anwụ na agha ọ bụla na-adịbeghị anya.

Dị ka ụlọ ọrụ ndị agha na mba ndị ọzọ, agha ndị agha Siria nwere ike ịnwe ọnụ ọgụgụ zuru oke maka ndị agha ya. Ewezuga ọnwụ ndị agha n'ezie, ọ ga-abụ ihe a na-enwetụbeghị ụdị ya ka SOHR gụọ ihe karịrị 20% nke ndị ọzọ gburu na agha Siria. Ma nkwupụta SOHR nwere ike ịbụ nke ọma dịka mgbalị ọ bụla gara aga iji gụọ ndị nwụrụ anwụ site na ụzọ "ụzọ".

Inweta ihe ndekọ SOHR na-egosi na ọnwụ ndị agha na-abụghị ndị agha dị ka 20% nke ezigbo gburu gburu ga-apụta na e gbuola ndị nkịtị na ndị na-abụghị ndị agha 1.45. Mgbe agbakwunyere ndị agha Syria 64,000 gburu na ọnụ ọgụgụ ahụ, ana m eme atụmatụ na ihe dị ka nde mmadụ 1.5 egbuola na Syria.

Ọ bụrụ na SOHR enweela ihe ịga nke ọma karịa mbọ ọ bụla "passive" gara aga iji gụọ ndị nwụrụ anwụ na agha, wee gụọ 25% ma ọ bụ 30% nke ndị egburu, ọnụ ọgụgụ n'ezie e gburu nwere ike ịdị ka 1 nde. Ọ bụrụ na ọ nweghị ihe ịga nke ọma dịka ọ dị ka ọ dị, na ọnụ ọgụgụ ya dị nso na ihe a na-ahụkarị n'ọgụ ndị ọzọ, mgbe ahụ ihe ruru nde mmadụ 2 nwere ike gbuo nke ọma.

Somalia

Ihe ka ọtụtụ ná ndị America na-echeta ọrụ aka United States na Somalia nke dugara na "Black Hawk Down" ihe merenụ na mwepu nke ndị agha US na 1993. Mana ọtụtụ ndị America anaghị echeta, ma ọ bụ nwere ike ọ maghị, na US mere ọzọ "Ndị na-adịghị mma, ndị na-enweghị mgbasa ozi" aka na Somalia na 2006, na nkwado nke agha ndị Etiopia.

Somalia ke akpatre "na-adọpụta onwe ya site na bootstraps" n'okpuru ọchịchị nke Ọchịchị Egwuregwu nke Islam (ICU), njikọ nke ndị ụlọ ikpe ọdịnala obodo ahụ kwetara ịrụ ọrụ ọnụ iji chịkwaa mba ahụ. Ndị ICU jikọtara ya na otu onye isi agha na Mogadishu wee merie ndị ọchịagha ndị ọzọ bụ ndị chịburu akwụkwọ nzuzo kemgbe ọdịda nke gọọmentị etiti na 1991. Ndị mmadụ maara mba ahụ nke ọma toro ICU dị ka mmepe olileanya maka udo na nkwụsi ike na Somalia.

Mana n'ihe gbasara "agha a na-atụ ụjọ," gọọmentị US gosiri na Islam Courts Union dị ka onye iro na ebumnuche maka ọrụ agha. Ndị United States jikọrọ aka na Etiopia, mpaghara ọdịnala ọdịnala nke Somalia (na ọtụtụ ndị Kraịst), ma duzie ya ikuku ụgbọelu na arụmọrụ ndị pụrụ iche iji kwado ihe Etiopia wakpo Somalia iji wepu ICU site na ike. Dị ka ọ bụla mba ọzọ mba US na proxies wakporo kemgbe 2001, mmetụta ọ bụ emeri Somalia laghachi n'ime ime ihe ike na ọgba aghara nke ahụ na-aga n'ihu taa.

Na-atụle Ọnwụ Ọnwụ na Somalia

Ebe ndị na-agafe agafe na-etinye ọnụ ọgụgụ ndị omekome na Somalia kemgbe ndị agha Etiopia a kwadoro na United States na 2006 na 20,171 (Uppsala Conflict Data Mmemme (UCDP) - site na 2016) na 24,631 (Ebe agha agha na ihe omume data (ACLED)). Mana NGO na-enweta mmeri, obodo Ụlọ Elman Peace na Human Rights Center na Mogadishu, bụ nke na-achọ naanị 2007 na 2008, gụrụ 16,210 na-eme ihe ike na afọ abụọ ahụ, 4.7 ugboro ọnụ ọgụgụ ndị UCDP na 5.8 ugboro ACLED gụrụ maka afọ abụọ ahụ.

Na Libya, Libya Isi na-agụ naanị oge 1.45 ka ọnwụ dị ka ACLED. Na Somalia, Elman Peace gụrụ 5.8 ugboro karịa ACLED - ọdịiche dị n'etiti ha abụọ bụ 4 ugboro dị ukwuu. Nke a na-egosi na ịgụta Elman Peace dị ihe dị ka okpukpu abụọ ka Libya Body Count, ebe ACLED dị ka ihe dị ka ọkara dị irè n'ịgụ ọnwụ agha na Somalia dị ka Libya.

UCDP debanyere ọnụ ọgụgụ dị elu nke ọnwụ karịa ACLED site na 2006 ruo 2012, ebe ACLED bipụtara ọnụ ọgụgụ dị elu karịa UCDP kemgbe 2013. Ogologo ọnụọgụ abụọ ha na-enye ngụkọta nke 23,916 ọnwụ ike site na July 2006 ruo 2017. Ọ bụrụ na Elman Peace nọ na-agụta agha ọnwụ ma gaa n'ihu na-achọ 5.25 (nkezi nke 4.7 na 5.8) oge ọnụọgụ ndị otu ndị a na-ahụ maka mba ndị a hụrụ, ọ ga-agụtala ugbu a ihe dịka 125,000 ọnwụ ike kemgbe ọgụ ndị Etiopia na-akwado US na July 2006.

Mana mgbe Elman Peace gụrụ ọtụtụ ọnwụ karịa UCDP ma ọ bụ ACLED, nke a ka bụ ọnụ ọgụgụ "ọnya" nke ọnwụ ọnwụ na Somalia. Iji chọpụta ọnụ ọgụgụ nke ọnwụ agha nke sitere na mkpebi US iji bibie gọọmentị ICU nke Somalia, anyị ga-amụba ọnụ ọgụgụ ndị a site na oke ruru n'etiti ndị achọtara na esemokwu ndị ọzọ, n'etiti 5: 1 na 20: 1.

Itinye ntinye 5: 1 na nyocha m maka ihe Elman Project nwere ike ịgụta site na ugbu a na-eweta ngụkọta nke ọnwụ 625,000. Itinye 20: 1 ruru na ọnụ ọgụgụ dị ala karị site na UCDP na ACLED ga-enye ọnụ ọgụgụ dị ala nke 480,000.

O yighị ka Elman Project na-agụta ihe karịrị 20% nke ọnwụ niile na Somalia. N'aka nke ọzọ, UCDP na ACLED na-agụta akụkọ banyere ọnwụ na Somalia site na ntọala ha na Sweden na UK, dabere na akụkọ edepụtara, yabụ ha nwere ike gụọ ihe na-erughị 5% nke ọnwụ n'ezie.

Ọ bụrụ na Elman Project na-ejide 15% nke ọnwụ niile kama 20%, nke ahụ ga-egosi na e gbuola mmadụ 830,000 kemgbe 2006. Ọ bụrụ na ọnụ ọgụgụ UCDP na ACLED ejirila ihe karịrị 5% nke ngụkọta ọnwụ, ezigbo ngụkọta nwere ike ịdị ala karịa 480,000. Mana nke ahụ ga-egosi na Elman Project na-achọpụta ọnụọgụ ka elu nke ọnwụ n'ezie, nke ga-abụ ihe a na-ahụtụbeghị ụdị ọrụ a.

Ya mere ekwuru m na ọnụ ọgụgụ dị mma nke ndị mmadụ gburu na Somalia ebe ọ bụ na 2006 aghaghị ịbụ ebe dị n'etiti 500,000 na 850,000, yana o yiri ka ọnwụ 650,000 na-eme ihe ike.

Yemen

US bụ akụkụ nke njikọ aka nke bombu Yemen ebe ọ bụ na 2015 na mbọ iji weghachite onye isi ala Abdrabbuh Mansur Hadi n'ọchịchị. A họpụtara Hadi na 2012 mgbe ọgba aghara Arab Spring na ọgba aghara agha mere ka onye ọchịchị aka ike nke Yemen gara aga, Ali Abdullah Saleh, gbaa arụkwaghịm na November 2011.

Iwu Hadi bụ ịhazi usoro iwu ọhụrụ na ịhazi ntuli aka ọhụrụ n'ime afọ abụọ. O meghi otu n'ime ihe ndị a, ya mere ndị Zaidi Houthi dị ike wakporo isi obodo ahụ na Septemba 2014, tinye Hadi n'ụlọ mkpọrọ ma rịọ ka ya na gọọmentị ya mezuo iwu ha ma hazie ntuli aka ọhụrụ.

Zaidis bụ otu òtù Shiite pụrụ iche nke mejupụtara 45% nke ndị bi na Yemen. Imam Zaidi chịrị ọtụtụ n'ime Yemen ihe karịrị otu puku afọ. Sunnis na Zaidis ebikọla ọnụ na Yemen ruo ọtụtụ narị afọ, ịlụ di na nwunye bụ ihe a na-ahụkarị ma ha na-ekpekwa ekpere na otu alakụba.

A kwaturu Imam Zaidi ikpeazụ na agha obodo na 1960s. Na agha ahụ, ndị Saudis kwadoro ndị eze Zaidi, ebe Egypt wakporo Yemen iji kwado ndị agha Republic nke mechara mebe Yemen Arab Republic na 1970.

Na 2014, Hadi jụrụ ikwenye na Houthis, na kwụsịrị na Jenụwarị 2015. Ọ gbagara Aden, bụ obodo ya, wee banye Saudi Arabia, bụ nke malitere mkpọsa bọmbụ na-akwado US na mgbochi ndị agha iji gbalịa iweghachi ya n'ike.

Ọ bụ ezie na Saudi Arabia na-eduzi ọtụtụ ọgụ ikuku, US ereola ọtụtụ ụgbọ elu, bọmbụ, akụ ụta na ngwa ọgụ ndị ọzọ ọ na-eji. UK bụ ndị Saudis na-ebu ngwongwo nke abụọ. Na-enweghị ọgụgụ isi satịlaịtị na ikuku na ikuku, Saudi Arabia enweghị ike ịbugharị ebe niile Yemen dị ka ọ na-eme. Ya mere mkpochapu nke ngwa agha US, ịmịnye mmanụ na nkwado mba ọzọ nwere ike bụrụ mkpebi na ịkwụsị agha ahụ.

Echiche Agha Ọnwụ na Yemen

Edeputara atụmatụ nke ọnwụ agha na Yemen na-adabere na nyocha mgbe niile nke ụlọ ọgwụ dị iche iche nke Òtù Ahụ Ike Ụwa na-ahụkarị, bụ nke na - Otu UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UNOCHA). Atụmatụ kachasị na nso nso a, site na Disemba 2017, bụ na e gburu mmadụ 9,245, gụnyere ndị nkịtị 5,558.

Ma akwụkwọ UNOCHA nke December 2017 gụnyere ihe edeturu na, "N'ihi ọnụ ọgụgụ dị elu nke ụlọ ọrụ ahụike ndị na-adịghị arụ ọrụ ma ọ bụ na-arụ ọrụ ụfọdụ n'ihi nsogbu, a na-akọwapụta nọmba ndị a ma yie ka elu."

Ọbụna mgbe ụlọ ọgwụ na-arụ ọrụ zuru oke, ọtụtụ ndị nwụrụ n'agha anaghị aga ụlọ ọgwụ. Ọtụtụ ụlọ ọgwụ dị na Yemen akụdawo Saudi ọgụ, enwere mgbochi ụgbọ mmiri nke na-egbochi mbubata ọgwụ, yana inye ọkụ eletrik, mmiri, nri na mmanụ ọkụ emetụta bọmbụ na mgbochi ahụ. Ya mere nchịkọta nke ọnụọgụ ndị WHO na-eweta site n'ụlọ ọgwụ nwere ike bụrụ ntakịrị ọnụọgụ nke ezigbo ọnụọgụ ndị mmadụ gburu.

ACLED na-akọ akụkọ dị ala karịa WHO: 7,846 site na njedebe nke 2017. Ma n'adịghị ka WHO, ACLED nwere data oge maka 2018, ma kọọ akụkọ ọnwụ ọzọ nke 2,193 kemgbe Jenụwarị. Ọ bụrụ na ndị WHO na-aga n'ihu ịkọ 18% karịa ọnwụ karịa ACLED, ngụkọta WHO ruo ugbu a ga-abụ 11,833.

Ọbụna UNOCHA na WHO kwenyere na ịkọ akụkọ banyere ọnwụ agha na Yemen, na oke dị n'etiti akụkọ ndị na-agafe agafe na WHO na ọnwụ na-egosi na ọ ga-eru njedebe dị elu nke ọkwa dị na agha ndị ọzọ, nke dịgasị n'etiti 5: 1 na 20: 1. Echere m na e gbuola ihe dị ka mmadụ 175,000 - ugboro 15 ọnụ ọgụgụ ndị WHO na ACLED kọrọ - nke nwere opekata mpe nke 120,000 na nke kachasị nke 240,000.

Ezi Ụgha nke Agha US

Na mkpokọta, na akụkụ atọ nke akụkọ a, eme atụmatụ m na agha America post-9/11 gburu ihe dị ka nde mmadụ 6. Ma eleghị anya, ọnụ ọgụgụ ziri ezi bụ naanị 5 nde. Ma ọ bụ ma eleghị anya ọ bụ nde 7. Mana m kwenyesiri ike na ọ bụ ọtụtụ nde.

Ọ bụghị naanị ọtụtụ narị puku mmadụ, dịka ọtụtụ ndị na-amaghị nke ọma kwenyere, n'ihi na ngụkọta nke "akụkọ na-agafe agafe" enweghị ike ịba ihe karịrị pasent nke ọnụ ọgụgụ nkịtị nke ndị mmadụ gburu na mba ndị dị ndụ site na ụdị ime ihe ike na ọgba aghara mmegide nke mba anyị emewo ka ha mara ebe 2001 nọ.

Nhazi akuko nke Ụlọ Nche Siria maka Ihe Ndị Ruuru Mmadụ ejiriwo ọnyá buru ibu nke ọnwụ na-anwụ anwụ karịa ọnụ ọgụgụ dị nta nke nchọpụta zuru ezu nke a kọwara dịka ọnụọgụgụ nke ndị Njem enyemaka nke United States na Afghanistan. Ma ha abụọ ka na-anọchite naanị akụkụ dị nta nke ọnwụ zuru oke.

Ezigbo ọnụ ọgụgụ nke ndị mmadụ gburu bụ n'ụzọ doro anya na ọ bụghị n'ime iri puku kwuru iri puku, dị ka ọtụtụ ndị ọha na eze na US na na UK emeela ka ha kwenye, dịka ntuli aka nyocha si kwuo.

Anyị na-achọ ndị ọkachamara ahụ ike ọha na eze ka ha na-eduzi ọmụmụ ihe ọmụmụ zuru ezu na mba niile mba United States abanyewo na agha ebe 2001, ka ụwa wee nwee ike ikwu n'ụzọ ziri ezi na ọnwụ na mbibi agha ndị a kpatara.

Dị ka Barbara Lee si dọọ ndị ọrụ ibe ya aka na ntị tupu ya atụpụ vootu ya dị iche na 2001, anyị abụrụla “ndị ọjọọ anyị na-asọ oyi.” Ma agha ndị a esonyereghị usoro agha (ma ọ bụghị) ma ọ bụ okwu banyere imeri ụwa. Kama nke ahụ, a kwadoro ha na ndọrọ ndọrọ ọchịchị "Agha agha" iji mebie ndị iro na akpata nsogbu, ma mezie ya "Ndị na-adịghị mma, ndị dị jụụ, ndị mgbasa ozi n'efu" ụzọ, iji zoo ọnụ ha na ọbara mmadụ site n'aka ndị America na ụwa.

Mgbe agha 16 gachara, ihe dịka nde mmadụ 6 na-eme ihe ike, obodo 6 bibiri kpamkpam na ọtụtụ ndị ọzọ agbasiri ike, ọ dị ngwa ka ọha na eze ọha na eze mara ọnụ ahịa nke agha nke mba anyị na otu esi ejiri anyị ma duhie anyị. anya ha kpuru ìsì - tupu ha aga n'ihu, bibie mba ndị ọzọ, mebie iwu nke mba ụwa ma gbuo ọtụtụ nde ndị mmadụ ibe anyị.

As Hannah Arendt dere in Ụkpụrụ nke Totalitarianism, “Anyị agaghịzi enwe ike iweli ihe dị mma n’oge gara aga wee kpọọ ya nketa anyị, tụfuo ihe ọjọọ ma were ya dị ka ibu nwụrụ anwụ nke ga-eji aka ya chefuo onwe ya oge. Osimiri a dị n'okpuru ala nke akụkọ ntolite ọdịda anyanwụ emesịa bịara kpamkpam ma wepụ ebube nke ọdịnala anyị. Nke a bụ eziokwu anyị bi na ya. ”

Nicolas JS Davies bụ onye edemede nke Ọbara Anyị Aka: Mwakpo America na mbibi Iraq. O dekwara isi nke "Obama na Agha" na nhazi nke President 44th: Kaadị Kọmitii na Oge Bara Mbụ nke Barack Obama dị ka Onye Ndú Na-aga n'ihu.