Kedu ka Australia si aga agha

Nke Alison Broinowski dere. Ekewapụrụ Australia, March 19, 2022

Ọ dịịrị gọọmentị Australia mfe iziga Defence Force n'agha karịa ka ọ dịịrị anyị igbochi nke ahụ. Ha nwere ike ime ya ọzọ, n'oge adịghị anya.

Ọ bụ otu ihe ahụ mgbe ọ bụla. Gọọmenti anyị na-eji enyemaka Anglo-allies mata 'ihe iyi egwu' ahụ, bụ ndị na-akpọ ụfọdụ mba ndị iro, ma mekwaa mmụọ ọjọọ onye isi ya na-agba ara. Mgbasa ozi ndị isi na-esonye, ​​ọkachasị na-akwado ndị ọchịchị aka ike na-emegbu. A kpasuru ihe omume, a kpọpụtara òkù. Onye isi ala na-eche na ọ bụ ọrụ obi ọjọọ ya, mana ọ na-enye ikike maka agha na agbanyeghị, anyị ga-apụ. A na-eleghara ndị na-eme ngagharị iwe anya, otú ahụ ka a na-elegharakwa iwu mba ụwa anya.

Ọtụtụ ndị Australia na-amata ụkpụrụ a ugbu a, ọ naghị amasịkwa ya. Ntuli aka Roy Morgan na 2020 hụrụ Pasent 83 nke ndị Australia chọrọ mgbanwe n'otú Australia si aga agha. Na 2021 odeakụkọ Mike Smith hụrụ Pasent 87 nke ndị mmadụ gbara ajụjụ ọnụ kwadoro ndị Greens' ụgwọ maka mgbanwe.

Ọ dịghị oge dị mma karịa ugbu a itinye njide ọchịchị onye kwuo uche ya na ndị isi na-alụ ọgụ, ị nwere ike iche. Ọfọn, mba. Ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị gọọmenti etiti zara ajụjụ afọ a na ikpeazụ banyere ikpe mgbanwe e kewara n'otu n'otu.

N'ụzọ amụma, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị otu Coalition niile na-emegide imeghari ikike agha, mana otu ahụ ka ọtụtụ ndị isi ọrụ na-eme, ebe ndị ọzọ na-ala azụ. Nke Ndị ndu ndị ndọrọndọrọ ọchịchị na mbụ, Bill Shorten na Anthony Albanese, ka a jụrụ, ma ha azaghị, ọ bụ ezie na ALP ugboro abụọ votu iji jide ajụjụ banyere otú Australia si aga agha na mbụ ya na ọchịchị.

Nsogbu a abụghị naanị Australia. Kemgbe 1980s, ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị America na Britain na-agbalị imeziwanye ikike agha nke na-eme ka ikike eze dịgidere na narị afọ gara aga, na-enye onye isi ala ma ọ bụ praịm minista ikike zuru oke maka udo na agha.

Canada na New Zealand, ndị nwere iwu dịka nke Australia, agbanarị okwu a site n'ịhapụ agha ndị kacha ọhụrụ (n'agbanyeghị na etinyere aka na agha 9/11 Afghanistan post). Prime Minista New Zealand Ardern jụrụ iso ndị otu m kparịta maka ndozigharị ikike agha, Ndi Australia maka agha agha ikike. Britain, nke na-enweghị akwụkwọ iwu edere, abụwo na-agbalị ruo ọtụtụ iri afọ ime iwu nkwekọrịta nke na-atụ anya ka praịm minista were atụmatụ maka agha na Commons, na-enweghị ihe ịga nke ọma.

Ndị isi US kpebiri ịlụ agha kwesịrị ịrịọ Congress ka ha nye ikike ego ahụ. Congress na-emekarị nke a kwa afọ, na-etinye ọnọdụ ole na ole. Ụfọdụ 'ihe mberede' ikike nke ndị agha (AUMF) karịrị afọ iri abụọ.

N'ime afọ iri abụọ kemgbe 2001, AUMF nke George W. Bush chebere maka Afghanistan ejirila mee ihe iji kwado ọrụ mgbochi iyi ọha egwu, mbuso agha, ọgụ ala, ikuku na ụgbọelu drone, njide ndị ọzọ ikpe, ndị nnọchiteanya nnọchiteanya, na ndị ọrụ nkwekọrịta na mba 22. , dị ka Ọnụ ego nke ọrụ agha. Mgbalị ugboro ugboro maka mgbanwe nke ndị omeiwu Democrat na Republican - kacha nso nso a n'afọ a - enweghị ike ịnakọta nkwado zuru oke iji gafere.

Ndị ọchịchị Australia na-ahụ maka ịgbachitere kọntinent anyị, mana ọ na-emeri onwe anyị n'ụzọ jọgburu onwe ya isonyere agha njem na ịkpasu mba ndị siri ike. Ọtụtụ ndị Australia zara ajụjụ 'Costs of War' na nso nso a nke ndị Netwọk Australia nọọrọ onwe ya na udo (IPAN) kwenye na onye bụbu Prime Minister Australia Malcolm Fraser na kacha egwu na Australia bụ US bases na Ụlọ ọrụ ANZUS Alliance onwe ya.

Nrubeisi na IPAN fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu ọnụ: ọtụtụ ndị Australia chọrọ mgbanwe ọchịchị onye kwuo uche nke ikike agha, nyocha nke ANZUS, nnọpụiche ngwa ọgụ ma ọ bụ enweghị ngwa, yana nloghachi maka diplomacy na ịdabere na onwe maka Australia.

Kedu ihe na-egbochi Australia azụ mgbanwe mgbanwe ike agha? Ọ ga-esirịrị ike?

N’ezie, ọtụtụ n’ime anyị adịghị eche echiche banyere otú anyị si aga agha ruo mgbe oge gafeworo. Nchegbu na-asọmpi - nrụrụ aka na gọọmentị, ikpo ọkụ ihu igwe, ọnụ ahịa obibi, na ihe ndị ọzọ - buru ụzọ.

Ụfọdụ nwere obi ike na ANZUS na-amanye US ịgbachitere Australia, nke ọ naghị eme. Ndị ọzọ - gụnyere ọtụtụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị - na-echegbu onwe anyị maka otu anyị ga-esi meghachi omume na mberede agha. N'ụzọ doro anya, nke a ga-abụ nchebe ziri ezi nke onwe onye megide mwakpo, bụ́ nke iwu ikike agha ga-enye, dị ka a na-eme n'ọtụtụ mba.

Nchegbu ọzọ bụ na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị 'ga-atụ vootu ahịrị pati', ma ọ bụ ọzọ 'swill na-enweghị atụ' na Senate ma ọ bụ ndị nweere onwe ha na obe-bench ga-enwe ụzọ ha. Mana ha niile bụ ndị nnọchiteanya anyị họpụtara, ma ọ bụrụ na mkpesa gọọmentị maka agha dị nso iji merie, mgbe ahụ ikpe onye kwuo uche ya megide ya siri ike.

Ọ dịghị onye nwara imezigharị Iwu ahụ, nke na-enye naanị Gọvanọ-General ikike agha. Mana maka afọ 37, ndị Australia na-atụpụta mgbanwe na Iwu nchekwa. Ndị Democrats Australia nwara na 1985 na 2003, ndị Green weghaara ihe kpatara ya na 2008, 2016, na nso nso a 2021. Ndi Australia maka agha agha ikike, otu ndị na-abụghị ndị otu na-arụkọ ọrụ na 2012, kwadoro mgbalị ahụ n'oge na-adịbeghị anya na ntinye aka na ajụjụ ndị omeiwu, na-emepụta Mkpesa ndị agha ochie, na ime ka mmasị dị n'etiti ụfọdụ ndị nweere onwe ha 23 ọhụrụ a họpụtara.

Ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-enwe mmasị ito agha anyị. Ma ọ dịghị otu agha tupu 1941 ma ọ bụ kemgbe ahụ a lụrụla iji chebe Australia. Ọ dịghị otu n'ime agha anyị kemgbe 1945 - Korea, Vietnam, Afghanistan, Iraq, Syria - arụpụtala anyị mmeri ma ọ bụ ndị enyi anyị. Onye ọ bụla mebiri anyị dị ka obodo.

Ọ nweghị ọchịchị Ọstrelia kemgbe Gough Whitlam na 1970s agbaala mgba aka na Alliance. Onye isi ala ọ bụla kemgbe 1975 amụtala ịkpụzi amụma mba ofesi na nchekwa ya iji nabata ihe na-abawanye ụba nke ọchịchị US. Ndị agha anyị na US na-emekọrịta ihe ugbu a nke na ọ ga-esi ike iwepụ Australia n'agha na-esote, ma e wezụga site na mkpebi ndị omeiwu tupu oge eruo.

Kemgbe ngwụcha 1990s, Australia emela ọtụtụ ndị iro, yana enyi ole na ole. E mebie aha anyị dị ka ezigbo nwa amaala mba ụwa, ya mere anyị na-ekwu ugboro ugboro na anyị 'na-eme ihe anyị na-ekwu' na nnọkọ ndị ọzọ. N'oge ahụ, anyị ebelatala ozi anyị na-eje ná mba ọzọ ma mee ka anyị ghara inwe mmetụta ná ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Nke 'deficit diplomatic' Ụlọ ọrụ Lowy kwadoro na 2008 ka njọ ugbu a. Ọnwụ nke ọnọdụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ga-ewe ọtụtụ afọ iji nwetaghachi, ọ bụrụgodị na gọọmentị nwere ebumnuche ọ bụla nke ibute ime udo ụzọ tupu nkwadebe maka agha.

Afghanistan, Iraq, Syria: Ndekọ Australia na-ekwu maka onwe ya. Ọ dị njọ nke ukwuu ịgụta mfu nke ọbara na akụ, nledaanya nke nkwa Australia imegide iyi egwu ma ọ bụ iji ike eme ihe, n'okpuru ma UN Charter na ANZUS Treaty. Ugbu a, ihe nketa nke ịkpọasị na mba ndị anyị lụrụ ọgụ na narị afọ a na-egosi ebe anyị nọbu.

Dị ka agha Ukraine na-egosi anyị, enwere ike ịkpalite esemokwu n'ụzọ dị mfe. Dị ka ihe ize ndụ nke a agha kpasuru China iwe na-ebili, nke a bụ oge iji gbanwee ikike agha, na ime ọtụtụ ihe ndị ọzọ.

Naanị site na mgbanwe ngwa ngwa na ndị uwe ojii mba ofesi na nchekwa anyị nwere ike Australia nwee olileanya imezi ọnọdụ mba ahụ n'ụwa.

Dr Alison Broinowski AM bụ onye Australia bụbu onye nnọchi anya mba ụwa, agụmakwụkwọ na odee. Akwụkwọ ya na akụkọ ya gbasara mmekọrịta Australia na ụwa. Ọ bụ President nke Ndi Australia maka agha agha ikike.