Site n'aka David Swanson, World BEYOND War, Mee 4, 2019
Amaghị m ma ọ bụrụ na ọtụtụ ndị nọ na United States amatala ihe Fallujah pụtara. O siri ike ikwere na ndị agha US ka ga-adị ma ọ bụrụ na ha mere. Ma n'ezie ọ bụ ihe echefuru echefu - nsogbu enwere ike idozi ya ma ọ bụrụ na onye ọ bụla ewere otu Ịchụpụ Fallujah: Akụkọ Ndị Mmadụ, nke Ross Caputi (onye agha United States nke otu n'ime nsogbu nke Fallujah), Richard Hill, na Donna Mulhearn dere.
“You're meela nke ọma!”
Fallujah bụ "obodo nke ụlọ alakụba," nke mejupụtara ihe dị ka 300,000 ruo 435,000 mmadụ. Ọ nwere ọdịnala nke iguzogide mwakpo nke ndị mba ọzọ - gụnyere ndị Britain. Ọ tara ahụhụ, dị ka Iraq niile, site na mmachi obi ọjọọ nke United States nyere na afọ ndị dugara ọgụ 2003. N'oge mwakpo ahụ, Fallujah hụrụ ka bọmbụ gbara ọtụtụ mmadụ. Mgbe ọchịchị Iraq dara na Baghdad, Fallujah guzobere gọọmentị nke ya, na-ezere ịkwakọrọ na ọgba aghara a hụrụ n'ebe ndị ọzọ. Na Eprel, 2003, US 82nd Airborne Division kwagara Fallujah ma hụghị nguzogide ọ bụla.
Ozugbo ahụ ọrụ ahụ malitere ịmepụta ụdị nsogbu ọrụ ọ bụla na-ahụ ebe ọ bụla. Ndị mmadụ mere mkpesa banyere Humvees na-agba ọsọ n'okporo ámá, na-eweda ya ala na ndenye ego, nke ụmụ nwanyị na-emeso ihe na-ekwesịghị ekwesị, nke ndị agha na-amị amị n'okporo ámá, na ndị agha na-eguzo n'elu ụlọ na binoculars mebiri nzuzo nke ndị bi. N’ime ụbọchị ole na ole, ndị Fallujah chọrọ ịtọhapụ ha n’aka “ndị ntorobịa” ha. Yabụ, ndị ahụ nwalere ngosipụta na-enweghị isi. Ndị agha United States gbagburu ndị na-eme ngagharị iwe. Ma n'ikpeazụ, ndị bi na ya kwetara ịnọ ọdụ na mpụga obodo ahụ, belata njedebe ha, ma nye Fallujah ogo nke ịchị onwe ya karịa ihe ndị ọzọ Iraq kwere. Nsonaazụ bụ ihe ịga nke ọma: E debeere Fallujah karịa ndị Iraq ọzọ site na igbochi ndị bi na ya.
N'ezie, ọ dị mkpa ka e gwepịa ihe atụ ahụ. United States na-azọrọ na ọ bụ ọrụ dịịrị ya iji tọhapụ hel nke Iraq iji “chekwaa nchekwa” yana “inye aka na mgbanwe maka ọchịchị onye kwuo uche ya.” Viceroy Paul Bremer kpebiri “ịsachapụ Fallujah.” Na ndị agha "njikọ" batara, na enweghị ike ha na-adịbu (na-akwa emo nke ọma na ihe nkiri Netflix Brad Pitt) agha Machine) iji mara ndị ha na-enye nnwere onwe na ikpe ziri ezi site n'aka ndị ha na-egbu. Ndị ọrụ US kọwara ndị ha chọrọ igbu dị ka "ọrịa kansa," wee gaa igbu ha site na mwakpo na ọkụ ọkụ gburu ọtụtụ ndị na-abụghị ndị kansa. Mmadụ ole ka United States na-enye kansa n'ezie amabeghị n'oge ahụ.
Na Machị, 2004, ndị ọrụ mgba okpuru Blackwater anọ nwụrụ na Fallujah, ozu ha gbara ọkụ ma kwụnye ha na akwa. Medialọ ọrụ mgbasa ozi nke United States gosipụtara ndị ikom anọ ahụ dị ka ndị nkịtị na-emeghị ihe ọjọọ bụ ndị mere n'ụzọ ụfọdụ ka ha hụ onwe ha n'etiti agha na ebumnuche mberede nke enweghị uche, ime ihe ike na-enweghị isi. Ndị Fallujah bụ "ndị ohi" na "ndị obi ọjọọ" na "ndị mba ọzọ." N'ihi na ọdịbendị ndị America anaghị akwa ụta maka Dresden ma ọ bụ Hiroshima, enwere mkpu ákwá maka ịgbaso usoro ndị ahụ na Fallujah. Onye bụbu onye ndụmọdụ Ronald Reagan, Jack Wheeler rutere maka ụkpụrụ ndị Rom oge ochie na-arịọ ka Fallujah belata kpamkpam na mkpọmkpọ ebe na-adịghị ndụ: "Fallujah delenda est!"
Ndị bi na ya gbalịrị ịmanye usoro iwu na mmachibido iwu ibu ngwa agha, na-ekwu na ha chọrọ usoro ndị a iji mara ndị mmadụ iji gbuo ndị mmadụ inye ọchịchị onye kwuo uche ya. Ma mgbe ndị mmadụ hapụrụ ụlọ ha maka nri ma ọ bụ ọgwụ, ha gbagburu ha. Egburu ezinụlọ dị iche iche, n'otu n'otu, ka onye ọ bụla pụta iji gbalịa weghachite ahụ merụrụ ahụ ma ọ bụ nke na-adịghị ndụ nke onye a hụrụ n'anya. "Egwuregwu ezinụlọ" a kpọrọ ya. Naanị ama egwuregwu bọọlụ dị n’obodo ahụ ghọrọ nnukwu ebe a na-eli ozu.
Otu nwatakịrị nwoke dị afọ asaa aha ya bụ Sami hụrụ obere nwanne ya nwanyị gbara. Ọ na-ele nna ya anya ka ọ gbapụrụ n'ụlọ ka ọ kpọta ya ma gbaa ya egbe. O gere nna ya mkpu n'oké ihe mgbu. Sami na ndị ezinụlọ ya ndị ọzọ tụrụ egwu ịpụ. N’ụtụtụ, nwanne ya nwaanyị na nna ya nwụrụ. Ezinụlọ Sami gere ntị na mkpu na ụlọ ndị gbara ya gburugburu, dịka otu akụkọ ahụ si kwuo. Sami tụrụ nkịta na nkume iji nwaa iwepu ha n'ahụ. 'Smụnna nwoke ndị tọrọ Sami ekweghị ka nne ya pụọ iji mechie anya di ya nwụrụ. Mana n'ikpeazụ, ụmụnne nwoke abụọ ndị tọrọ Sami kpebiri ịpụ n'agha ahụ, na-enwe olileanya na otu n'ime ha ga-adị ndụ. Otu nwanna nwoke gbagburu ya ozugbo. Onye nke ọzọ jisiri ike mechie anya nna ya ma weghachite ozu nwanne ya nwanyị mana agbagburu ya na nkwonkwo ụkwụ. N’agbanyeghi mgbalị nile nke ezi-na-ụlọ ahụ, nwanne-nwoke ahụ nwụrụ nwayọ nwayọ ma jọgburu onwe ya site n ’ọnya nkwonkwo-ụkwụ ya, ebe nkịta na-alụ ọgụ megide ozu nke nna ya na nwanne ya nwoke, ma na-esi ajọ-ọkụ site na agbata-obi nwụrụ anwụ.
Al Jazeera gosipụtara ụwa ụfọdụ egwu nke Mbido Mbụ nke Fallujah. Mgbe ahụ ụlọ ọrụ ndị ọzọ gosipụtara ụwa mmekpa ahụ US na-etinye na Abu Ghraib. Na-ata ụta maka mgbasa ozi, na idozi ọfụma mgbukpọ nke ọdịnihu, ndị Liberators hapụrụ Fallujah.
Mana Fallujah ka bu ihe edeputara, nke gha acho ugha dika ndi malitere agha ahu nile. Fallujah, a gwara ndị ọha na eze na United States ugbu a, bụ Al Qaeda hotbed nke Abu Musab al-Zarqawi na - achịkwa - akụkọ ifo nke egosiri na ọ dị afọ ole na ole na fim US. American sinipa.
Ọnọdụ nke abụọ nke Fallujah bụ mwakpo zuru oke na ndụ mmadụ niile gụnyere bọmbụ nke ụlọ, ụlọ ọgwụ, na o doro anya na ebumnuche ọ bụla a chọrọ. Otu nwanyị nke ogbunigwe gburu nwanne ya nwanyị dị ime gwara onye nta akụkọ, "Enweghị m ike iwepụ uche m n'echiche nke nwa ebu n'afọ ya na-efesa n'ahụ ya." Kama ichere ka ndị mmadụ pụta n'ụlọ, na Nke abụọ, ndị agha US gbara n'ime ụlọ ndị nwere tankị na ndị na-agba rọketi, wee rụchaa ọrụ ahụ na bulldozers, ụdị Israel. Ha jikwa phosphorus dị ọcha n'ahụ ndị mmadụ, nke mere ka ha gbazee. Ha bibiri àkwà mmiri, ụlọ ahịa, ụlọ alakụba, ụlọ akwụkwọ, ọba akwụkwọ, ọfịs, ọdụ ụgbọ okporo ígwè, ọdụ ọkụ eletrik, ebe a na-agwọ mmiri, na usoro idebe ihe ọcha na nkwukọrịta niile. Nke a bụ mmekọrịta ọha na eze. Ndị ọrụ ụlọ ọrụ na-achịkwa ma na-agbakwunye agbaghara niile.
N'ime otu afọ mgbe nnọchibido nke abụọ ahụ gasịrị, obodo ahụ gbanwere ghọọ ụdị ụlọ mkpọrọ na-emeghe n'agbata mkpọmkpọ ebe, ndị ọrụ na Fallujah General Hospital chọpụtara na ihe adịghị mma. Enwere ihe dị egwu - nke ka njọ na Hiroshima - mmụba nke ọrịa kansa, ịmụmụ nwa nwụrụ anwụ, ime ọpụpụ, na ntụpọ ọmụmụ a na-ahụtụbeghị mbụ. A mụrụ nwatakịrị nwere isi abụọ, ọzọ nwere otu anya na etiti nke ọkpọiso ya, ọzọ nwere akụkụ aka ọzọ. Kedu òkè nke ụta maka nke a, ma ọ bụrụ na ọ bụla, na-aga ọcha na-acha ọcha, yana ihe a ga-eji belata uranium, ihe ga - eme ka ngwa agha uranium baa ọgaranya, ihe imeghe olulu ọkụ, yana ihe dị iche iche na ngwa ọgụ ndị ọzọ, enwere obi abụọ na US na-edu Agha ndi mmadu bu ihe kpatara ya.
Incubators abiala gburugburu. Site na ụgha banyere ndị Iraqis na-ewepụ ụmụ ọhụrụ na incubators na (n'ụzọ ụfọdụ) ziri ezi na Gulf War mbụ, site na ụgha banyere ngwa agha na-akwadoghị nke (n'ụzọ ụfọdụ) gosipụtara oke iyi ọha egwu nke Shock na Awe, anyị abatala n'ime ụlọ jupụtara na incubators na-ejide ụmụ ọhụrụ nwere nkwarụ na-anwụ ngwa ngwa site na nnwere onwe dị mma.
Ulo agha nke ato nke ọchịchị Fallujah nke United States arụnyere na 2014-2016, na akụkọ ọhụrụ maka ndị ọdịda anyanwụ metụtara njikwa ISIS nke Fallujah. Ọzọkwa, e gburu ndị nkịtị ma bibie ihe fọdụrụ n'obodo ahụ. Fallujah delenda bụ eziokwu. ISIS ahụ bilitere n'ime afọ iri nke oke obi ọjọọ US na-eduga site na mwakpo mgbukpọ agbụrụ nke gọọmentị Iraq na-enweghị aha.
N'ime ihe ndị a niile, n'ezie, United States na - eduga ụwa - site na mmanụ ọkụ a lụrụ agha ndị ahụ, n'etiti omume ndị ọzọ - na - enye ọ bụghị naanị Fallujah, mana ọtụtụ Middle East, oke ọkụ maka ụmụ mmadụ ibi. Cheedị echiche iwe mgbe ndị na-akwado onye dịka Joe Biden bụ onye rụrụ ọrụ dị mkpa na mbibi Iraq (na onye na-enweghị ike ịkwa ụta maka ọnwụ nke nwa ya nwoke site na olulu emeghe, obere ọnwụ Fallujah) chọpụtara na ọ fọrọ nke nta ọ dịghị onye nọ na Middle East nwere obi ekele maka ọdịda nke ihu igwe ahụ na nnukwu ọkụ ọkụ a na-agaghị amatali. Nke ahụ bụ mgbe ndị mgbasa ozi ga-ejide n'aka ịgwa anyị ndị ezigbo ndị ahụ metụtara na akụkọ a.
