(Nke a bụ akụkụ 27 nke World Beyond War -acha ọcha akwụkwọ A Global System Nche System: Nhọrọ ọzọ na-alụ agha. Gaa n'ihu bu ụzọ | -esonụ ngalaba.)
Ụwa juputara na ngwá agha, ihe niile site na ngwá agha ndị na-akpaghị aka na tankị agha na ngwá agha dị arọ. Iju mmiri na-etinye aka na imebi ihe ike na agha na ihe ize ndụ nke mpụ na iyi ọha egwu. Ọ na-enyere ndị gọọmentị aka na-emejọ ihe ndị ruuru mmadụ, na-emepụta mba na-enweghị ihe ọ bụla, ma na-eme ka nkwenkwe bụ na egbe nwere ike ime udo.
Hụ na ahia ahia
Ndị na-emepụta ngwá agha nwere ọrụ nkwekọrịta gọọmenti na-akwụ ụgwọ ma na-enye ha nkwado ma na-erekwa n'ahịa ahịa. Ndị US na ndị ọzọ rerela ọtụtụ ijeri n'ime ogwe aka n'ime Middle East na-eme ihe ike ma na-eme ihe ike. Mgbe ụfọdụ, a na-ere ogwe aka abụọ n'akụkụ agha, dị ka ọ dị n'ọnọdụ Iraq na Iran na agha nke gburu n'etiti 600,000 na 1,250,000 dabere na atụmatụ ndị ọkà mmụta.note29 Mgbe ụfọdụ, ha ejiri ya mee ihe megide onye na-ere ma ọ bụ ndị enyi ya, dị ka ọ dị n'ihe agha ndị US nyere maka Mujahedeen nke dị n'aka al Qaeda, na ogwe aka ndị United States na-ere ma ọ bụ nyere Iraq nke mechara aka ISIS n'oge osobo 2014 nke Iraq.
Ahia ahia n'uwa n'uwa bu nnukwu, ihe kariri $ 70 kwa afo. Ndị isi na-emepụta ngwá agha n'ụwa bụ ike ndị lụrụ Agha Ụwa nke Abụọ; iji: US, Russia, Germany, France, na United Kingdom.
UN weghaara Ogwe aka ahia Treaty (ATT) na April 2, 2013. Ọ naghị ewepụ ọrụ ahia ụwa. Nkwekọrịta a bụ "ngwá ọrụ na-eme ka usoro iwu ụwa zuru oke maka mbubata, mbupụ na ịnyefe ngwá agha." E mere ndokwa ịbanye na ike na December 2014. Na isi, ọ na-ekwu na ndị na-emepụta ihe ga-enyocha onwe ha iji zere ịre ndị agha "ndị na-eyi ọha egwu ma ọ bụ ọgba aghara" ịzụta ngwá ọrụ. US mere ka o doo anya na ọ na-eme ihe odide ahụ site na-achọ ka nkwenye na-achịkwa mkparịta ụka ahụ. Ndi United States choro ka nkwekorita ahu wepu nnukwu ihe ndi ozo ka nkwekorita a ghara "egbochi oke ike anyi ibubata, bupu, ma obu bufee ogwe aka iji kwado nchedo onwe anyi na mba ndi ozo" [na] "ahia ahia mba uwa bu arụ ọrụ ahia ziri ezi "[na]" ahia azụmahịa ọ bụla a kwadobere na ogwe aka agaghị egbochi ya kpamkpam. "Ọzọkwa," Ọ dịghị mkpa maka ịkọ ma ọ bụ ịkọ na ịchọta ihe agha ma ọ bụ ihe mgbawa [na] ọ gaghị enwe iwu maka mba ụwa ahụ iji mezuo ATT. "
Usoro Nchebe ọzọ ga-achọ nkwụsị agha dị oke mkpa ka mba niile wee nwee ike ịnọ n'udo. Òtù UN na-akọwa njedebe zuru ezu na zuru ezu "... dịka mkpochapu WMD nile, tinyere" mbelata nke ndị agha na ngwá agha ndị agha, na-adabere na ụkpụrụ nke nchebe nke ndị ọzọ na-enweghị nchebe n'echiche nke ịkwalite ma ọ bụ ime ka nkwụsi ike dị ala agha, na-eche na ọ dị mkpa ka States nile chebe nchebe ha "(UN General Assembly, Final Document of the Special Session Special on Disarmament, para. 22.) Nkọwa a nke mgbagha yiri ka ọ nwere oghere dị ukwuu maka ịkwọ ụgbọ mmiri site. A chọrọ nkwekọrịta dị ike karị nke na-eji afọ ole na ole eme ihe, yana usoro mmanye.
Nkwekọrịta ahụ adịghị egosi na ọ dị mkpa ka ndị States na-ekpebi ịmepụta ụlọ ọrụ iji na-ahụ maka mbupụ ngwá agha na mbubata ma chọpụta ma ọ bụrụ na ha eche na a ga-eji ogwe aka rụọ ọrụ ndị dịka mgbukpọ ma ọ bụ ọnyà na ịkọ akụkọ kwa afọ na ahia ha. O yighị ka ọ na-arụ ọrụ ahụ ebe ọ bụ na ọ na-ahapụ njikwa ahịa ahụ n'aka ndị chọrọ ịbupụ na mbubata. A machibidoro mmachibido iwu ma ọ bụrụ na a kwadoro ịbupu ngwá agha dị mkpa. Okwesiri itinye aka ahia aka na akwukwo ikpe International Criminal Court nke "mpụ megide ndi mmadu" ma tinye aka n'omume nke ndi na-emeputa ihe n'umu mmadu na ndi oru ahia na site na Council Security Council ka o wee mebie "udo na udo zuru uwa" n'ime ikpe nke mba dị iche iche dị ka ndị na-ere ahịa.note30
Ngwá Agha Ngwá Agha N'elu Ebe Ochie
Mba dị iche iche emepụtawo atụmatụ na ọbụna ngwaike maka agha na mbara igwe dị na mbara ala na ohere na oghere maka ngwá agha oghere iji wakpo satellites, na ohere maka ngwá agha ala (gụnyere ngwá agha laser) iji wakpo nrụnye ụwa site na mbara igwe. Ihe ize ndụ nke ịtụkwasị ngwá agha n'èzí bụ ihe doro anya, karịsịa n'ihe banyere ngwá agha nuklia ma ọ bụ ngwá agha nkà na ụzụ. Mba 130 nwere usoro ihe omumu ugbu a ma enwere satellites na 3000 na mbara igwe. Ihe ize ndụ ndị ahụ na-agụnye ịkụda mgbakọ ndị agha dị ugbu a na ịmalite agbụrụ ọhụrụ. Ọ bụrụ na agha dị otú ahụ ga-emepụta ihe ga-esi na-emenye ụjọ maka ndị bi n'ụwa yana izere ihe ize ndụ nke Ọrịa Kessler, ihe dị na ya bụ njupụta nke ihe dị na mbara ala ụwa dị elu nke na ịbịakwute ụfọdụ ga-amalite usoro nkwekọrịta nke na-eweta irighiri ihe dị iche iche iji mee nchọpụta oge ma ọ bụ ọbụna iji satellites enweghi ike ruo ọtụtụ iri afọ, ikekwe ọgbọ.
Ikwere na ọ nwere ụzọ n'ụdị ngwa ọgụ a R&D, "onye odeakwụkwọ nke United States Air Force for Space, Keith R. Hall kwuru, sị, 'Banyere ịchịkwa oghere, anyị nwere ya, anyị masịrị ya ma anyị na-aga idebe ya. '”
The 1967 Ọpụpụ Obere Space ekwusiri ike na 1999 site na mba 138 na naanị United States na Israel na-agbaso. Ọ na-amachibidoro WMD na mbara igwe ma na-ewu ntọala ndị agha na ọnwa ma na-emepụta ihe na-eme ka ọ bụrụ ngwá agha, laser na ihe ọkụkụ dị egwu. Òtù Kọmitii nke Mba Ndị Dị n'Otu na-agba mbọ ruo ọtụtụ afọ iji nweta nkwekọrịta na nkwekọrịta nke na-egbochi ngwá agha ndị a, ma United States amachibidoro ya mgbe nile. A na-atụle onye na-adịghị ike, nke na-ejighị n'aka, usoro Usoro nke Omume ma ọ bụ "na United States na-agbasi mbọ ike na ntinye n'usoro nke atọ nke Usoro Omume nke na, na-eme nkwa nke iji aka ya 'zere ime ihe ọ bụla, ma ọ bụ n'ụzọ na-enweghị isi, mmebi, ma ọ bụ mbibi, nke ohere ihe, 'na-eme ka ntụziaka ahụ nwee asụsụ "ọ gwụla ma ọ bụrụ na ime ihe ahụ ziri ezi". "Ikpe ziri ezi" dabeere na ikike nke nchekwa onwe onye nke e wuru n'ime UN Charter. Ụdị iru eru a na-enye ọbụna nkwekọrịta afọ ofufo enweghị isi. Nkwekọrịta siri ike nke na-egbochi ngwá agha niile n'èzí bụ akụkụ dị mkpa nke usoro Alternative Security System.note31
(Gaa n'ihu na bu ụzọ | -esonụ ngalaba.)
Anyị chọrọ ịnụ gị! (Biko kọọrọ ndị ọzọ n'okpuru ebe a)
Kedu ka nke a si duru ị iche echiche dị iche iche banyere ụzọ ọzọ maka agha?
Kedu ihe ị ga-agbakwunye, ma ọ bụ gbanwee, ma ọ bụ jụọ maka nke a?
Kedu ihe ị ga - eme iji nyere ndị mmadụ aka ịghọta ihe ndị a maka agha?
Kedu ka ị ga - esi mee ihe iji mee ka nke a ọzọ bụrụ agha?
Biko kesaa ihe omuma a!
Njikọ ndị metụtara ya
Hụ ihe ndị ọzọ metụtara ya “Imebi Nchebe”
Lee ndepụta zuru ezu maka ọdịnaya maka A Global System Nche System: Nhọrọ ọzọ na-alụ agha
Notes:
29. Maka nkọwa zuru ezu na data hụ na ebe nrụọrụ weebụ nke Òtù maka Nkwụsị nke Ngwá Agha Ngwá Agha, nke natara 2013 Nobel Peace Prize maka mgbalị dị ukwuu iji wepụ ngwá agha chemical. (laghachi na isi isiokwu)
30. Atụmatụ sitere na 600,000 (Dataset ọnwụ ọnwụ) na 1,250,000 (Correlates of War Project). A ghaghi ileba anya, na iji ihe agha agha bu ihe na-ese okwu. N'ụzọ dị oke mkpa, ọnwụ ndị na-enweghị isi na-ezughị ezu. Enwere ike ichoputa ndi mmadu ajuju na ihe ndi a: mbibi nke akuku; ala; eji uranium aghara aghara; ndị gbara ọsọ ndụ na ndị nọpụrụ n'ime obodo; erighị ihe na-edozi ahụ; ọrịa; mmebi iwu; igbu mmadu; ndị e dinara n'ike na ụdị ndị ọzọ nke ime ihe ike; ikpe na-ezighị ezi. Gụkwuo na: Ụgwọ ụmụ mmadụ na - akwụ maka agha - nkọwa na ụkpụrụ nhụjuanya nke ndị nwụrụ anwụ (laghachi na isi isiokwu)
31. Nkeji edemede 7 nke ụkpụrụ Rome nke Ụlọikpe Na-ahụ Maka Mmebi Ikpe Mba Nile na-akọwa mpụ megide ụmụ mmadụ. (laghachi na isi isiokwu)
