Ọha obodo dịka Ike nke Udo

Site n'aka David Rintoul World BEYOND War Onye Soro Na Ntaneti N'ịntanetị

Frederick Douglass kwuru otu oge, “Ike anaghị anabata ihe ọ bụla na-enweghị isi. Ọ dịghị ma ọlị na ọ gaghị eme. Chọpụta kpọmkwem ihe mmadụ ọ bụla ga-eji nwayọ na-edo onwe ya n'okpuru na ị chọpụtawo oke oke ikpe na-ezighị ezi na ajọ omume nke a ga-ebo ha. ”

Ndi gọọmentị echetụbeghị echiche banyere ndozigharị nke ga-abara ụmụ amaala nkịtị uru wee jiri obiọma nye ha ndị ọha na eze nwere ọmịiko. Justicetù na-ahụ maka ikpe ziri ezi na-abụkarị ndị isi na-achị ndị isi, yana, dị ka Ndezigharị Mbụ si tinye ya, “ịrịọ Gọọmentị maka mmezi nke mkpesa.”

N'ezie, Douglass bụ onye kwụsịrị ịkwado ọchịchị ya na mgbasa ozi ya kpọmkwem megidere ịgba ohu Ọ bụ ohu onwe ya, ma ọ bụ onye edemede nwere onyinye na onye na-ekwu okwu n'agbanyeghị agụghị akwụkwọ agụmakwụkwọ. Ọ bụ ihe akaebe doro anya na ndị nwere agba bụ ihe ọgụgụ isi nke onye ọ bụla ọzọ.

N'agbanyeghị ụda okwu m malitere site na, Douglass bụ onye mmeri nke nnabata na idozi. Mgbe ọ gbachara akwụkwọ, ọ sonyere ndị nwebu ohu iji wee chọta ụzọ obodo ga-aga n'ihu n'udo.

Fọdụ ndị ọgbọ ya na ndị otu mkpochapụ ụka gbara ya aka na nke a, mana nzaghachị ya bụ, "M ga-ejikọ aka na onye ọ bụla ime ihe ọma yana enweghị onye ga-emejọ."

Douglass anọghịkwa n'ihu n'ịgba aka na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ya. Dịka ọmụmaatụ, o wutere Abraham Lincoln maka na ọ kwadoghị n'ihu ọha na ikike ndị Afrịka America ịme votu na ntuli aka onye isi ala 1864.

Kama nke ahụ, ọ kwadoro n'ihu ọha John C. Fremont nke Radical Democracy Party. Fremont enweghi ohere imeri, mana ọ bụ onye na-ewepụ obi ya dum. Nkwupụta okwu ọha ọha nke Douglass bụ mba ịba mba nye Lincoln ma metụta mkpebi Lincoln ịme 14^th na 15^th mmezi afọ mgbe emechara.

Na 1876, Douglass kwuru okwu na Washington DC na nraranye nke Ememe Ncheta Emancipation na Lincoln Park. Ọ kpọrọ Lincoln “onye isi ala nke onye ọcha” wee kọwaa ma ikike na adịghị ike ya site na echiche onye ohu.

N'agbanyeghị nke ahụ, o kwubiri na maka mmejọ ya niile, "Ọ bụ ezie na Maazị Lincoln nwere ajọ mbunobi nke ndị obodo ibe ya ọcha megide Negro, ọ dị ezigbo mkpa ikwu na n'obi ya, ọ kpọrọ asị asị ma kpọọ asị." Okwu ya bụ ihe atụ mbụ nke echiche nke eziokwu na ịdị n'otu.

Ihe omuma atu ozo nke ndi obodo nke diri ebubo nke ohu bu Harriet Tubman na uzo ugbo ala nke o buru onye otu ndi isi. Dịka Douglass, ọ gbaara ohu ma jisie ike ịgbanahụ. Kama ilekwasị anya na nnwere onwe nke ya, ọ malitere ịhazi enyere ndị ezinụlọ ya aka ka agbanahụ ndị na-adọrọ ha.

Ọ gara n'ihu na-enyere ndị ọzọ ohu aka ịgbanahụ nnwere onwe site na netwọkụ nzuzo nke ndị na-akwado ụzọ ụgbọ oloko. Aha koodu ya bu "Moses" n'ihi na o duputara ndi mmadu site n'agbu ohu banye n'ala nke nnwere onwe nke nkwa. Harriet Tubman enweghị onye njem ọ bụla.

Na mgbakwunye na-eduga Razọ Mwara Ala n'okpuru, mgbe ọ gbasasịrị, ọ malitere ike na Suffragettes. Ọ nọgidere bụrụ aka ochie nke ihe ndị ruuru mmadụ na nke ụmụ amaala Africa na ụmụ nwanyị ruo mgbe ọ nwụrụ na 1913 n'ụlọ nọọsụ ya onwe ya hibere.

N’ezie, ọ bụghị ndị niile na - ekpochapụ mmadụ bụ ndị African American. Dịka ọmụmaatụ, Harriet Beecher Stowe, bụ otu n'ime ọtụtụ ndị ọcha America bụ ndị keere òkè nke ndị ohu nke ọgbọ ya. Akwụkwọ akụkọ ya na egwuregwu ya, Uncle Tom merie ọtụtụ ndị "agbụrụ" ya na klaasị ya iji kwado nkagbu.

Akụkọ ya mere ka o doo anya na ịgba ohu na-emetụta ọha mmadụ niile, ọ bụghị naanị ndị a na-akpọ ndị isi, ndị ahịa na ndị ha na-agba ohu. Akwụkwọ ya mebiri akwụkwọ ibipụta ya onwe ya ghọkwara onye nzuzo nke Abraham Lincoln.

Yabụ na anyị hụrụ na nhichapụ nke ịgba bụ ihe sitere n’aka ụmụ amaala nkịtị na-adịbeghị mgbe a họpụtara ahọpụta. Enwere m ike ikwu na Dr. King enweghị ọkwa ọchịchị ọ bụla. Oru ndi mmadu, site na mkpochapu nke igba ohu rue mgbe ebubatara ya n’aho 1960 bu isi ihe ebuputara n’obodo ọdịnala nke nnupu isi obodo.

Ndị na-agụ ya ga-achọpụta na ahapụla m ihe dị oke mkpa. Akpọtụbeghị m agha obodo. Ọtụtụ ndị ga-arụ ụka na ndị agha gọọmentị nke Union iji kwatuo Njikọ ahụ bụ ihe kwụsịrị ịgba ohu ozugbo.

N'akwụkwọ ya, Ọ Dịghị Egwuregwu, David Swanson wulitere arụmụka doro anya na Agha Obodo bụ ihe ndọpụ uche site na ndị ngagharị iwepụ. Verygba ohu ghọrọ ihe mgbagha maka ime ihe ike ahụ, dịka ngwa agha nke mbibi zuru oke bụ echiche ụgha maka mwakpo nke Iraq na 2003.

Dị ka Swanson si kwuo ya, "costgwọ ịtọhapụ ndị ohu-site na" ịzụ "ha wee nye nnwere onwe ha - ga-abụ ihe pere mpe karịa North nke eji agha ahụ. Nke ahụ adịghịkwa agụta ihe ndị South mefuru ma ọ bụ na-akwụ ụgwọ ihe ndị mmadụ mefuru ọnwụ, mmerụ ahụ, mmachi akụkụ, nsogbu, mbibi, na ọtụtụ iri afọ nke iwe na-adịgide.

Na njedebe, akụkọ ihe mere eme na-egosi na ọ bụ omume nke ndị na-eme ka nwa amaala nkịtị ka Douglass, Tubman, Beecher Stowe na Dr. King weghachiri ikike mmadụ nke ịbụ ohu na ụmụ ha na America. Mgbalị ha na-enweghị ike na ntinye onwe ha na ikwu eziokwu nye ike manyere onye na-eme ihe nkiri Lincoln na Onye isi ndị ọzọ Kennedy na Johnson isi pụọ na mgbidi ma mee ihe ziri ezi.

Ifịk ifịk ifịk ifịk ifịk ifịk ifịk.

David Rintoul abụrụla onye sonyere na World BEYOND War usoro ọmụmụ n'ịntanetị na agha iwepụ.