Site na Matthew Hoh, Counter Punch, Jenụwarị 16, 2023
Otu afọ ruo ụbọchị tupu e gbuo ya, Martin Luther King n'ihu ọha na kwusiri okwu ike ọ bụghị nanị agha US na Vietnam kamakwa militarism nke nyeere agha ahụ aka ma mebie ọha America. Eze E wezụga Vietnam Okwuchukwu, na Eprel 4, 1967, na Chọọchị Riders New York, dị ka amụma dị ike ma amụma. Ihe ọ pụtara na uru ya dị taa dị ka ha mere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 55 gara aga.
Eze jikọtara ọnụ na ndị agha na-achị US na ndị mmụọ ọjọọ akụ na ụba, ọha na eze na-eti America ihe. Dịka Onye isi ala Dwight Eisenhower mere na nke ya ezumike Na-ekwu okwu afọ isii tupu mgbe ahụ, Eze malitere ime ka o doo anya ọdịdị aghụghọ nke eziokwu nke militarism ahụ site na ọ bụghị nanị agha mba ofesi na ụlọ ọrụ ndị agha na-achịkwa ma ọ bụ mmetụta na-eweda ala na ibelata mmetụta ọ nwere na ndị America. King ghọtara ma kọwaa agha ahụ na Vietnam dị ka "ọrịa dị omimi n'ime mmụọ America." Ọnwụ ihere na nke jọgburu onwe ya ọ wetara na mba ofesi bụ ihe mkpọmkpọ ebe America. Ọ chịkọtara ebumnuche ya imegide agha na Vietnam dị ka mgbalị ịzọpụta mkpụrụ obi America.
O doro anya na e nwere mbibi anụ ahụ na nke uche nke ndị Vietnamese, yana mbibi nke ezinụlọ ndị America na-arụ ọrụ. Ka ọ na-erule Eprel 1967, e gburu ihe karịrị ndị America 100, ndị anyị ga-akọwa n'ụzọ ziri ezi dị ka ụmụ nwoke, ọ bụghị ụmụ nwoke, kwa izu na Vietnam. Ka anyị na-eji napalm na-akpọ ndị Vietnamese ọkụ, anyị “na-ejuju n’ụlọ ndị US na ụmụ mgbei na ndị inyom di ha nwụrụ.” Ndị si 'n'ọgbọ agha nke gbara ọchịchịrị na nke ọbara na-alọta bụ ndị nwere nkwarụ n'anụ ahụ na ndị nwere nkụda mmụọ. Mmetụta metastatic nke ime ihe ike a na mba ofesi na obodo America bụ nke a na-ahụ anya dịka o gosipụtara na ọ na-ebibi onwe ya. King dọrọ aka ná ntị:
Anyị enweghịzi ike ife chi ịkpọasị ma ọ bụ kpọọ isiala n’ihu ebe ịchụàjà nke mmegwara. A na-eme ka oké osimiri nke akụkọ ihe mere eme na-ama jijiji site n'oké mmiri ozuzo na-arị elu nke ịkpọasị. Na akụkọ ihe mere eme juputara na mkpọmkpọ ebe nke mba na ndị mmadụ gbasoro ụzọ ịkpọasị a na-ebibi onwe ha.
King ghọtara na ime ihe ike ndị America na mba ofesi na n'ụlọ abụghị nanị ngosipụta nke ibe ha kama ha na-adabere n'otu ma na-akwado ibe ha. N'okwuchukwu ya n'ụbọchị ahụ, Eze abụghị nanị na-ekwu maka ọnọdụ dị ugbu a nke agha ahụ dị na Vietnam kama ọ na-akọwa ara dị n'ime ndọrọ ndọrọ ọchịchị America, akụnụba na omenala nke na-enweghị oge ma ọ bụ na-agbaso ọgbọ. Afọ iri ise na ise ka e mesịrị, agha ahụ gara n'ihu ma n'ụlọ ma ná mba ọzọ. Kemgbe 1991, US na-eduzi karịa 250 ọrụ agha ná mba ọzọ. Na igbu na mbibi, anyị na-ahụ na US iri puku kwuru iri gburu kwa afọ na ụwa kasị ọnụ ọgụgụ ndị mkpọrọ.
King kwuru ka ime ihe ike a siri kwe ka nleghara ụkpụrụ agbụrụ na US anya, ebe ihe niile na-erubere ebumnuche nke ime ihe ike ahụ. Ndị ikom na-eto eto ndị isi ojii na ndị ọcha, ndị a na-agaghị ekwe ka ha biri n'otu mpaghara ma ọ bụ gaa n'otu ụlọ akwụkwọ dị na US, nọ na Vietnam, nwere ike gbaa ụlọ ndị ogbenye Vietnam ọkụ na "ịdị n'otu obi ọjọọ." Ọchịchị ya bụ “onye kasị akpata ime ihe ike n’ụwa.” Na nchụso gọọmentị US na-eme ihe ike ahụ, a ga-emerịrị ihe ndị ọzọ niile n'okpuru, gụnyere ọdịmma nke ndị ya.
Nye Eze, ndị ogbenye America bụ ndị iro nke ọchịchị America dị ka ndị Vietnamese. Otú ọ dị, agha America na militarism nwere ndị enyi dị ka ha mere ndị iro. N’ihe pụrụ ịbụ akụkụ kasị ewu ewu n’ozizi ya, Eze kwupụtara kpọmkwem ihe ọjọọ: “Mgbe a na-ewere ígwè ọrụ na kọmputa, ebumnobi uru na ikike ihe onwunwe, dị ka ihe dị mkpa karịa ndị mmadụ, ọnụ ọgụgụ kasị ukwuu nke ịkpa ókè agbụrụ, ịhụ ihe onwunwe n’anya gabigara ókè, na ịlụ agha. enweghị ike imeri.”
Atọ n'Ime Otu ahụ na-adịghị nsọ nke ịkpa ókè agbụrụ, ịhụ ihe onwunwe n'anya, na agha agha taa na-akọwa ma na-achị obodo anyị. Ịkpọasị nke òtù ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-aga n'ihu na-eme ka ndị isi ojii na-agbasa na-erute mgbasa ozi mgbasa ozi ọha na eze gara aga na omume egwu nke onye ọ bụla n'ime mkpọsa ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-aga nke ọma na iwu dị irè dị irè. Anyị na-ahụ ma na-enwe mmetụta nke ihe ọjọọ atọ na akụkọ akụkọ, agbata obi, na ezinụlọ anyị. Mmeri ntuli aka siri ike na mmeri maka nnwere onwe obodo na-emezigharị. Ịda ogbenye ka na-akọwapụta obodo ojii, aja aja na ụmụ amaala; ndị kasị daa ogbenye n'etiti anyị na-abụkarị ndị nne na-azụ ụmụ. Ime ihe ike, ma ọ bụ ogbugbu ndị uwe ojii nke ndị ojii na agba aja aja na-ejighị ngwa, ime ihe ike n'ụlọ megide ụmụ nwanyị, ma ọ bụ ime ihe ike n'okporo ámá megide ndị mmekọ nwoke na nwanyị na ndị trans, na-aga n'ihu n'enweghị ebere ma ọ bụ ikpe ziri ezi.
Anyị na-ahụ ya na ihe ndị gọọmentị anyị na-ebute ụzọ. Ọzọ, ihe niile ga-adị n'okpuru ịchụso ime ihe ike. Ahịrịokwu Eze a ma ama nke sitere n'ozizi Eprel 4 ahụ, "Mba nke na-aga n'ihu kwa afọ na-emefu ego maka nchekwa agha karịa na mmemme nkwalite mmekọrịta ọha na eze na-abịaru ọnwụ nke mmụọ," bụ ihe a na-apụghị ịgbagha agbagha. Ruo ọtụtụ afọ, gọọmentị US ejirila mmefu ego nke ezi uche mee ihe na agha na militarism karịa maka ọdịmma ndị ya. N'ime ijeri $1.7 nke US Congress wetara ozugbo ekeresimesi gara aga, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 2/3, $1.1 trillion, na-aga Pentagon na ndị mmanye iwu. N'ime narị afọ a niile, uche na-abụghị nke nchekwa Ego gọọmentị etiti na-emefu anọgidewo na-adị larịị ma ọ bụ jụta, ọbụlagodi na ọnụ ọgụgụ US tolitere site na nde 50.
Nsonaazụ nke a na-ebute ụzọ nke ime ihe ike bụ ihe a na-apụghị izere ezere dịka ha rụrụ arụ. Ọtụtụ narị puku nke ndị America nwụrụ na ọrịa COVID site na enweghị ike ịkwụ ụgwọ maka nlekọta ahụike. Dị ka Congress kwadoro mmụba nke $ 80 ijeri maka Pentagon na Disemba, ọ belatara nri ehihie ụlọ akwụkwọ mmemme. 63% nke ndị America na-akwụ ụgwọ maka ịkwụ ụgwọ, yana mmụba ọnụọgụ ọnụọgụ ọnụọgụ kwa afọ maka ụgwọ n'elu dịka nlekọta ahụike, ụlọ, akụrụngwa na agụmakwụkwọ; ụlọ ọrụ na-eme ndekọ uru na akwụghị ụgwọ ụtụ. Ogologo ndụ ndị America agbadala 2 ½ afọ n'ime afọ abụọ, dị ka nke mbụ na nke atọ kasị ukwuu ogbu mmadu N'ime ụmụ anyị bụ egbe na ịdoụbiga mmanya ókè…
Akọwara m okwuchukwu Eze dị ka nke siri ike, ibu amụma na ibu amụma. Ọ bụkwa ihe na-akpali akpali ma na-akpali akpali. Eze kpọrọ oku maka "ezigbo mgbanwe nke ụkpụrụ" iji kwalite, wepụ na dochie ihe ọjọọ nke ịkpa ókè agbụrụ, ịhụ ihe onwunwe n'anya na militarism na-achịkwa ọchịchị America na ọha mmadụ. O weputara n'ezie ma kọwaa usoro iji kwụsị agha na Vietnam dịka o nyere iwu ọgwụgwọ maka ọrịa nke mmụọ America. Anyị esoghị ha.
Eze ghọtara ebe America ga-agafe Vietnam. Ọ ghọtara ma kwupụta ihe dị adị nke ihe ọjọọ ugboro atọ, ọnwụ ime mmụọ nke mba na agha megide ndị ogbenye. Ọ ghọtara otú ihe ndị ahụ bụ eziokwu si bụrụ nhọrọ ọha na eze na otú ha ga-esi na-akawanye njọ, o wee kwuo otú ahụ. E gburu Martin Luther King otu afọ ruo ụbọchị maka nkwupụta dị otú ahụ.
