Na usuu ndị agha nke hapụrụ ahụhụ: Veterans, Omume Ọma na Igbu mmadu

Obi dị m ụtọ ịhụ New York Times akwụkwọ edemede na November 1, 2019, Igbu onwe ya egbuola ọgụ karịa ọgụ. Dịka onye isi agha ọgụ onwe m na onye lụrụ ọgụ igbu onwe kemgbe agha Iraq, enwere m obi ekele maka ntinye ọha na eze na okwu banyere igbu onwe onye agha, ọkachasị dị ka amaara m ọtụtụ ndị nwụrụ. Agbanyeghị, na Times kọmitii nchịkọta akụkọ mere mmehie dị oke njọ mgbe o kwuru na "Ndị ọrụ ndị agha mara na ọnụ ọgụgụ igbu onwe nke ndị otu na ndị isi agha bụ ihe dị ka ọnụọgụ mmadụ niile mgbe hazigharịrị maka ndị agha nke ndị agha, nke ka nke ukwuu na ụmụ nwoke." nye ndi nkiti ndi mmadu itule Times na-eme ka ihe si na agha pụta dị ka ihe na-emerụ ma na-adabaghị n'ihe ọ bụla. Nke bụ eziokwu bụ na ọnwụ site na igbu onwe na-egbukarị ndị agha larịị na ọkwa karịrị ọgụ, ebe isi ihe kpatara ọnwụ ndị a dị n'ụdị omume rụrụ arụ na oke agha n'onwe ya.

Na Oge ' tụfuo data igbu onwe onye kwa afọ nke Veterans Administration (VA) nyere 2012 na-ekwuputa nke ọma na ọnụ ọgụgụ ndị na-egbu onwe onye agha ma e jiri ya tụnyere ndị nkịtị na-emeziwanye afọ na mmekọahụ. Na Nkwupụta Kwa Afọ Mba 2019 Veteran Mgbu igbu onwe ya na peeji nke 10 na 11 akụkọ VA nke na-agbanwezi maka afọ ole na nwoke na nwanyị, ọnụego igbu onwe ya maka ọnụ ọgụgụ ndị agha bụ oge 1.5 nke ndi nkiti; ndị isi ndị agha na-eme 8% nke ndị okenye US, mana na-ekwupụta maka 13.5% nke ndị okenye na-egbu onwe ha na US (peeji nke 5).

Dika mmadu kwuru ihe di iche na onu ogugu ndi agha ndi agha, ndi agha ndi huru ihe bu agha na ndi hutaghi ibu agha, mmadu huru ezigbo ohere igbu onwe onye n’etiti ndi agha agha na ekpughere ha. Ihe data VA na-egosi n’etiti ndị agha larịị bugara Iraq na Afghanistan, ndị nke ọdụdụ ọdụ, ntụgharị ndị ahụ nwere ike ịhụ ọgụ, nwere ọnụego igbu onwe, na-emegharị ọzọ maka afọ na mmekọahụ, oge 4-10 dị elu karịa ndị ọgbọ ha. Ọmụmụ ihe dị na mpụga VA nke na-elekwasị anya na ndị agha agha hụrụla ọgụ, n'ihi na ọ bụghị ndị agha ndị agha na-ebuga na mpaghara agha na-alụ ọgụ, na-egosi ọnụọgụ igbu onwe ha dị elu. Na 2015 New York Times akụkọ otu ụlọ ọrụ mmiri na-ahụ maka mmiri n'ụgbọ mmiri Marine Corps nke achọrọ mgbe ha lọtara site na agha hụrụ igbu onwe ha n'etiti ụmụ okorobịa 4 oge karịrị ụmụ nwoke ndị agha ndị ọzọ na-eto eto na oge 14 nke ndị nkịtị. Mmụba a nwere ike igbu onwe ya maka ndị isi agha bụbu ndị agha bụ eziokwu maka ọb generationsọ nile nke ndi-agha, tinyere Ọgbọ Kasị Mma. Ọmụmụ ihe na 2010 by Ndị Bay Citizen na New America Media, dị ka Aaron Glantz si kọọ, chọtara ọnụego igbu onwe onye ugbu a maka ndị agha WWII ga-abụ oge 4 karịa nke ndị ọgbọ ha, ebe data VA, eweputara kemgbe 2015, gosipụta ọnụego maka ndị agha WWII nke ọma buliri elu karịa ndị ọgbọ ibe ha. A 2012 Ọmụmụ VA Achọpụtara na Vietnam ndị agha ndị agha nwere ahụmahụ igbu mmadụ nwere okpukpu abụọ nke echiche igbu onwe karịa nke ndị nwere obere igbu ma ọ bụ enweghị ahụmahụ, ọbụlagodi mgbe ọ mezigharị maka nsogbu nrụgide post-traumatic (PTSD), ị substanceụ ọgwụ na ịda mbà n'obi.

VA's Veterans Crisis Line (VCL), otu n'ime ọtụtụ mmemme nkwado anaghị adị n’ọgbọ ndị gara aga nke ndị agha lagoro ezumike nka, ọ bụ ezigbo etu esi emesi ọgụ ọgụ ugbu a na igbu onwe onye agha bụ VA na ndị na-elekọta ya. Ebe ọ bụ na ya emeghe na 2007 site na njedebe nke 2018, Ndị na-aza VCL azala “karịa oku 3.9 nde, duziri karịa mkparịta ụka 467,000 na ntanetị ma zaa ihe karịrị ederede 123,000. Mgbalị ha emeela ka nnyefe ọrụ ihe mberede ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 119,000 na Veterans nọ ná mkpa. ”Tingtinye ọnụ ọgụgụ ikpeazụ ahụ n'ọnọdụ ọzọ karịa oge 30 ụbọchị VCL zara VCL na-akpọ ndị uwe ojii, ọkụ ma ọ bụ EMS itinye aka na ọnọdụ igbu onwe, ọzọ ọrụ nke adịghị adị tupu 2007. VCL bụ naanị otu akụkụ nke sistemụ nkwado buru ibu maka ndị agha igbu onwe ha na enweghị mgbagha na enwere ọtụtụ ihe karịrị ihe 30 chọrọ enyemaka maka ndị agha ibu agha kwa ụbọchị, rịba ama ọnụ ọgụgụ a kpọtụrụ aha. 20 vetiran soja na-egbu onwe ya ụbọchị. Onu ogugu ndi nwoke na ndi nwanyi nwuru site na igbu onwe ha kwa ubochi, n’enweghi njedebe, na-ebute ezigbo agha: ozu liri ozu, ezinulo ya na ndi enyi anyi bibiri, ego ha riri, nyeghachi mba nke cheburu onwe ya nche n’agha site n’aka abuo ya. oké osimiri. Olee otú ihe ọjọọ mere Okwu Abraham Lincoln mara mma ugbua mgbe iche echiche banyere ihe ga-esi na agha ndị US wetara ndị ọzọ laghachi n'ụlọ anyị.

Anyi ga-atụ anya ka nnukwu ndị agha transatlantic ga-eme njem n'oké osimiri wee zọpịa anyị? Ekwekwa! Ndị agha nile nke Europe, Esia, na Africa jikọtara ọnụ, tinyere akụ niile dị n'ụwa (nke a na-ewepụ nke anyị) n'ime igbe agha ha, ya na Bonaparte maka ọchịagha, enweghị ike ị takeụ mmiri site na Ohio ma ọ bụ mee ụzọ egwu. n’elu Blue Ridge n’oge ikpe nke otu puku afọ. N'oge ahụ, olee mgbe ụzọ a ga-atụ anya isi banye n'ihe ize ndụ? A zara m. Ọ bụrụ na ọ rutere anyị, ọ ga-agbasa n'etiti anyị; ọ pughi isi mba ọzọ bia. Ọ bụrụ na mbibi bụ nza anyị, anyị ga-onwe anyị bụ ya na -emezu ya. Dịka mba nwere nnwere onwe anyị ga-ebi ndụ oge niile ma ọ bụ nwụọ site na igbu onwe.

Ọnụ ọgụgụ a na-egbu onwe onye ndị agha na-akpata agha na-eduga ọnụ ọgụgụ ọnwụ nke ndị agha na-alụ ọgụ n'ụlọ nke karịrị ngụkọta nke agha. Na 2011, Glantz na Ndị Bay Citizen "Na-eji ihe ndekọ ahụike ọha, kọọrọ na ndị agha 1,000 California n'okpuru 35 nwụrụ site na 2005 ruo 2008 - ọnụ ọgụgụ ugboro atọ nwụrụ na Iraq na Afghanistan n'otu oge ahụ.” Ihe data VA na-agwa anyị na ihe ruru ndị agha veterans abụọ Afghanistan na Iraq nwụrụ site na igbu onwe ha. kwa ubochi, nke putara ihe ndi agha ndi anakpo 7,300 nke gbuworo onwe ha kemgbe 2009, mgbe ha si Afghanistan na Iraq lata, no na onu ogugu kariri Ndị ọrụ ọrụ 7,012 gburu na agha ndị ahụ kemgbe 2001. Iji ghọta ihe anya na-ahụ na ogbugbu nke agha anaghị akwụsị mgbe ndị agha lọtara, chee echiche ncheta Vietnam Veterans na Washington, DC, Mgbidi, ya na aha 58,000. Ugbu a lelee anya na mgbidi ahụ mana ịgbatị ya site na ụfọdụ ụkwụ 1,000-2,000 ịgụnye 100,000 na 200,000 gbakwunyere na ndị agha Vietnam ndị echere na ha furu ụzọ igbu onwe ha, ebe ha na-enwe ohere iji gaa n'ihu ịgbakwunye aha ruo ogologo oge ndị agha Vietnam ga-adị ndụ, n'ihi igbu onwe onye agaghị akwụsị. (Gụnye ndị ihe metụtara Agent Orange, ihe atụ ọzọ nke otú agha na-anaghị akwụsị, na Mgbidi gbasaa Washington Ncheta Washington).

Mmerụ ahụ nke uche, nke mmetụta uche na nke mmụọ na-esite na agha ịlanarị abụghị ihe ọhụrụ na United States ma ọ bụ afọ nke ugbu a. Kewapụ akụkọ mmalite, dị ka Roman na Native American ihe ndekọ, na-ekwu maka mmerụ ahụ na akparamaagwa nke agha, na ihe a mere maka ndịagha alọghachite, ebe ha abụọ nọ Homer na Shakespeare anyị na-ahụ ntụaka doro anya banyere ọnyá agha na-adịghị adịgide adịgide. Akwukwo oge ochie na akwukwo akuko banyere agha agha a kwuputala ihe di na agha a n'uche, uche na ahuike ndi agha ndi agha. ndị agha lanarịrịnụ n'obodo na obodo nta niile na United States. Atụmatụ na ọtụtụ narị puku ndị ikom nwụrụ na iri afọ mgbe agha obodo mechara gbuo onwe ha, ịhoụbiga mmanya ókè, ị drugụ ọgwụ ọjọọ na mmetụta nke enweghị ebe obibi kpatara ihe ha mere na hụ na agha ahụ. Walt Whitman's “Mgbe Lilacs gara aga na Dooryard Bloom'd", Nke bụ ịdị elu nke Abraham Lincoln, na-akwụ ndị niile tara ahụhụ ahụhụ mgbe agha ahụ kwụsịrị n'ọgbọ agha, mana na-ọbụtaghị n'uche ma ọ bụ ncheta:

Ahụrụ m ụsụụ ndị agha,
Ahụrụ m dị ka nrọ ndị na-eme mkpọtụ n'ọtụtụ narị ọkọlọtọ,
Anwụrụ ọkụ site na anwụrụ ọkụ nke agha dị iche iche wee gba ya ọgụ m hụrụ ha,
Buru ibu na anwuru-oku ebe anwuru ahu,
N'ikpeaz u, ma odi obere aka fọdụụrụ mkpara, (ma ha niile jiri nwayọ,)
Ma nkpa-n'aka nile zọpiaworo ma gbajie.
Ahụrụ m ozu, ọtụtụ iri puku,
Ọkpụkpụ ụmụ ọcha ahụ m hụrụ ha,
Ahụrụ m nsị nile na mkpọmkpọ ebe nke ndị agha niile e gburu egbu.
Ma ahurum na ha adighi ka ha si chee,
Ha onwe ha zuru ike, ha ataghi ahụhụ.
Onye dị ndụ na-ata ahụhụ, ndị nne na-ata ahụhụ.
Nwunye ya na nwa ahụ na onye ya na ya na-emekọ ihe tara ahụhụ,
Ma ndị agha ndị fọrọ afọ ga-ata ahụhụ.

Ngbanyekwuo na data banyere igbu onwe onye agha nke VA nyere na-ahụ ọnụọgụ dị egwu ọzọ. O siri ike ịchọpụta ihe ruru otu onye chọrọ igbu onwe ya. N'ime ndị okenye US ndị CDC na isi mmalite Kpesa na enwere ọnwụnwa 25-30 maka ọnwụ ọ bụla. Ilebanye anya na ozi sitere na VA ọ na - egosi na oke a dịkarịrị ala, ikekwe abata otu mkpụrụ, ikekwe dịka ala dịka 5 ma ọ bụ 6 na-anwa ọnwụ ọ bụla. Nkọwapụta kachasị maka nke a yiri ka ndị agha nwere ike iji ngwa agha igbu onwe karịa ndị nkịtị; ọ bụghị ihe siri ike ịghọta etu iji egbe egbe bụ ụzọ dị mfe isi gbuo mmadụ karịa site na ụzọ ndị ọzọ. Ihe omuma gosiputara nsogbu nke iji ngwa agha igbu mmadu kariri 85%, ebe uzo ozo nke onwu site na igbu mmadu naanị ihe ịga nke ọma 5%. Nke a anaghị ajuju ajuju a n’agbanyeghi ihe kpatara ndi la agha nwere ebumnuche igbu onwe ha karia ndi nkiti; kedu ihe mere ndị isi ga-eji ruo ebe ahụhụ na nkụda mmụọ na ndụ igbu onwe ha nke na-ebido ụdị mkpebi a siri ike iji kwụsị ndụ ha?

Enweela ọtụtụ azịza nye ajụjụ a. Fọdụ na-atụ aro ndị isi agha na-agbasi mbọ ike ịbanyeghachi n'ime ọha mmadụ, ebe ndị ọzọ kwenyere na ọdịbendị nke ndị agha na-eme ka ndị agha ndị agha ghara ịchọrọ enyemaka. Echiche ndị ọzọ gbasara na n'ihi na a zụrụ ndị agha na-eme ihe ike na ha bụ ihe a na-eme bụ ime ihe ike, ebe ụzọ ọzọ ha si eche bụ maka na ọnụọgụ ndị agha dị iche iche nwere egbe maka nsogbu ha dị n'aka ha ozugbo. . Enwere otutu ihe omumu nke negosi ihe ndi mmadu na-acho igbu onwe ya ma obu nmekorita nke opiates na igbu mmadu. N'ime azịza ndị ae tụlere, enwere ihe dị iche iche bụ ele mmadụ anya n'ihu n'eziokwu ma ọ bụ nwee nnukwu ihe kpatara ya, mana ha ezughi oke ma bụrụzie ndị a na-ekwenye, n'ihi na ọ bụrụ na ihe ndị a kpatara oke vetirante igbu onwe ya, ndị dum vetiran agha kwesiri ịzaghachi n'otu ụdị. Agbanyeghị, dị ka e kwuru n’elu, ndị isi agha bụbu agha na ndị hụrụla ọgụ na-egbu onwe ha karịa ndị agha na-anaghị aga agha ma ọ bụ ndị na-enwe agha.

Azịza nke ajụjụ a banyere igbu onwe onye bụ nanị enwere njikọ doro anya n'etiti ọgụ na igbu onwe onye. Ekwenyewo njikọ a ugboro ugboro na ndị nyocha nyocha nke ndị nyocha VA na mahadum US. Na a Nyocha nyocha nke 2015 nke Mahadum Utah Ndi nyocha ihe omumu nke ala n’agha choputara 21 nke 22 mere omumu ihe omumu nyochaputara njikọ di n’etiti agha na igbu mmadu gosiputara mmekorita doro anya n’etiti ndi mmadu ** ** Akpọrọ “Mgbapụta Nkpughe na Egwu Maka Ebumnuche igbu onwe ya na omume dị n’etiti ndị agha na ndị agha Veterans: A Usoro nyocha na nyocha Meta ”", ndị nyocha ahụ kwubiri: "Ọmụmụ ihe ahụ chọpụtara na 43 pasent mụbara ihe ize ndụ igbu onwe ya mgbe ekpughere ndị mmadụ maka igbu mmadụ na arụrụ arụ ma e jiri ya tụnyere naanị 25 pasent mgbe ị na-ele anya na-ebuga [gaa na mpaghara agha] n'ozuzu."

Enwere ezigbo njikọ dị n'etiti PTSD na mmerụ ahụ ụbụrụ na-egbu onwe ya na igbu onwe ya, ọnọdụ abụọ ahụ na-abụkarị ihe ọgụ. Ọzọkwa, ndị agha na-alụ ọgụ ndị agha na-enwe nkụda mmụọ dị elu, ihe na-eri ahụ na enweghị ebe obibi. Agbanyeghị, isi ihe kpatara igbu onwe onye na ọgụ ndị agha anaghị ekwe m, ọ bụghị ihe dị ndụ, nke anụ ahụ ma ọ bụ nke mmụọ, kama ọ bụ ihe amatapụtara n’oge ndị na-adịbeghị anya. mmerụ ahụ. Mmebi omume dị mma bụ mmerụ nke mkpụrụ obi na mmụọ na - eme mgbe mmadụ mebie ya ma ọ bụ ụkpụrụ ya, nkwenye ya, atụmanya ya, wdg. mmerụ ahụ Ọ na - apụta mgbe mmadụ mere ihe ma ọ bụ emeghị ihe, dịka. Agbagburu m nwaanyị ahụ ma ọ bụ zọpụtara enyi m ịnwụ n'ihi na m zọpụtara onwe m. Mmebi omume dị mma nwekwara ike ime mgbe ndị mmadụ raara ya nye ma ọ bụ ụlọ ọrụ mgbazinye mmadụ, dị ka mgbe mmadụ zigara agha na-agha ụgha ma ọ bụ ndị agha ibe ya dinara ya n'ike wee jụ ndị isi ha.

Mmekpa ahụ maka mmerụ omume omume bụ ikpe ọmụma, mana ịha nhata a dịkwa mfe, ebe ịdị njọ nke omume na - enyefe ọ bụghị naanị ọchịchịrị nke mmụọ na mmụọ, kamakwa ọ bụ imebi nke onwe ya. N’oge nke m, ọ dịka a ga - asị na apụrụ ntọala nke ndụ m, ịdị adị m n’okpuru m. Nke a bụ ihe chụpụrụ m ka m gbuo onwe m. Mkparịta ụka mụ na ndị agha ibe m merụrụ ahụ na-egosi otu ihe ahụ.

Ruo ọtụtụ iri afọ, a ghọtala ihe banyere mmerụ ahụ omume, ma ọ bụ ma ọ bụ ka ejiri ya mee ihe a, agụtala na akwụkwọ e nyochara igbu onwe ya n'etiti ndị isi agha. Dị ka 1991 VA achọpụtala amụma kachasị mma nke igbu onwe onye na Vietnam ndị agha dị ka ndị “obi amamikpe metụtara ọgụ". Na nchịkọta meta nke a hotara na mbụ nke ọmụmụ na-enyocha njikọ nke ọgụ na igbu onwe nke Mahadum Utah, ọtụtụ ọmụmụ na-agwa ịdị mkpa nke “ikpe ọmụma, ihere, ụta na echiche na-adịghị mma” na echiche igbu onwe onye nke ndị agha agha.

Ogbugbu agha abughi umu nwoke na umu agbogho. Ekwesịrị ka ha bụrụ ndị emeziri na gọọmentị US ejirila iri puku kwuru ijeri dollar, ma ọ bụrụ na ọ bụghị karịa, na-eme ka usoro nke idozi ụmụ nwoke na ụmụ nwanyị na-eto eto igbu. Mgbe nwa okorobịa batara na Marine Corps ka ọ bụrụ onye na-agba égbè, ọ ga-agafe izu 13 nke inye ndị ọrụ ọzụzụ. Ọ ga-aga maka izu isii ruo asatọ nke ngwa ọgụ na usoro ọzụzụ. N’ọnwa ndị a niile ọ ga-enwe ọnọdụ igbu. Mgbe ọ na-anata iwu ọ gaghị asị “ee, onye nwe m” ma ọ bụ “ala, onye nwe m” kama ọ ga-aza oku ahụ “Gbuo!”. Nke a ga-adịgide ruo ọtụtụ ọnwa nke ndụ ya na gburugburu ebe eji dochie onwe ya na ìgwè ndị na-enweghị mgbagha na-eche na ebe ọzụzụ zuru oke ruo ọtụtụ narị afọ iji mepụta ndị na-adọ aka ná ntị na ndị na-eme ihe ike. Mgbe ọzụzụ izizi ya dị ka onye na-agba égbè, nwa okorobịa a ga-ewetara ụlọ ọrụ ya ebe ọ ga-anọ oge ezumike ya, ihe dị ka afọ 3 ½, na-eme naanị otu ihe: ọzụzụ igbu. Ihe ndị a niile dị mkpa iji hụ na Marine ga-etinye aka ma gbuo onye iro ya n'aka na enweghị oge ọ bụla. Ọ bụ nkwụsị, agụmakwụkwọ na usoro sayensị gosipụtara enweghị nhazi n'ime ihe ọ bụla n'ụwa ndi nkịtị. Na-enweghị ụdị ọnọdụ ahụ, ụmụ nwoke na ụmụ nwanyị agaghị adọta ihe, ma ọ dịkarịa ala, ọ bụghị ọtụtụ n'ime ha dịka ndị ọchịagha chọrọ; ọmụmụ agha ndị gara aga gosiri ọtụtụ ndị agha emeghị ọkụ ngwa-ọgụ ha n’agha belụsọ na a chọrọ ka ha mee ya.

Mgbe a tọhapụrụ ya n'aka ndị agha, mgbe ọ si agha lọta, ihe a ga-eme ka igbu mmadụ gharazie ịbụ ebumnuche na ọgụ na ndụ nke agha. Ọnọdụ ahụ abụghị ịsa ahụ ụbụrụ yana ọnọdụ ahụike dị ka ọnọdụ uche, nke mmetụta uche na nke ime mmụọ nwere ike ma mebie ya. N’enye onwe ya n’ime ọha mmadụ, kwere ka ele ụwa, ndụ na ụmụ mmadụ anya ka ọ mara na ọ bụ nkewa n’etiti ihe ọ dị na Marine Corps na ihe ọ matara banyere onwe ya ugbu a. Hekpụrụ nke ezi na ụlọ ya, ndị nkuzi ya ma ọ bụ ndị nkuzi, ndị ụka ya, ụlọ nzukọ ma ọ bụ ụlọ alakụz kuziri ya; ihe ndị ọ gụtara n’akwụkwọ ndị ọ gụrụ na fim ndị ọ na-ele; na ezigbo mmadụ o chere na ya ga-alaghachi, ya na nkọwasị dị n’etiti ihe o mere na agha na ihe onye kwenyere n’onwe ya ga-eweta mmerụ omume.

Agbanyeghi na enwere otutu ihe mere ndi mmadu ji abanye n’agha, dika ihe banyere usoro aku na uba, ọtụtụ ụmụ nwoke na ụmụ nwanyị ndị sonyere na ndị agha US na-eme nke a n'ebumnuche nke inyere ndị ọzọ aka, ha na-ele onwe ha anya, n'ụzọ ziri ezi ma ọ bụ na-ezighi ezi, dị ka onye nwere okpu ọcha. Ọrụ dike a ka amatakwuru site na ọzụzụ agha, yana site na njikọta ndị agha nso nso nke ndị agha; gbaa akaebe egwu nke ndị agha na-aga n'ihu ma na-enweghị mgbagha, ma ọ bụ n'ihe egwuregwu, na fim, ma ọ bụ n'okporo ụzọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Agbanyeghị, ahụmịhe nke ndị agha agha n'oge agha na-abụkarị ndị mmadụ biri na ndị agha butere agha ahụ, anaghị ele ndị agha US anya dị ka yi okpu ọcha, kama na ha bụ ndị ojii. N'ebe a, ozo, obi ojoo di na uche na nkpuru obi, n'etiti ihe ndi mmadu na ndi agha na-agwa ya na ihe o nwebigara n'ezie. Ihe mmerụ ahụ omume ahụ na-abanye ma na-eduga obi nkoropụ na ahụhụ nke, n'ikpeazụ, naanị igbu onwe ya na-eyi ka ọ na-eweta ahụ efe.

M kwuru Shakespeare na mbụ ma ọ bụ ya ka m na-alaghachite mgbe m na-ekwu banyere mmerụ omume na ọnwụ site na igbu onwe ya na ndị agha ndị agha. Cheta Lady MacBeth na okwu ya na Act 5, Scene 1 nke MacBeth:

Wepu, ntụpọ emebi! M ga-asị gị gaa! —On, abụọ. Gini mere, ‘oge iji mee’ t. Hel dị oke egwu! —Fie onyenwe m, ebe a! Onye agha, ma na-atụ ụjọ? Kedu ihe anyị ga - atụ egwu onye maara ya, mgbe onweghị onye nwere ike ị nweta ike anyị ga - aza ajụjụ? - n'agbanyeghị onye ga - eche na agadi nwoke ahụ nwere ọbara dị ukwuu na ya…

Osimiri nke Fife nwere nwunye. Ebee ka ọ nọ ugbu a? — Gịnị ka aka ndị a ga-aka dị ọcha? —Ọ bụ, onyenwe m, ọ dịghị ọzọ nke ahụ. Mar na-eme ihe a niile…

Lekwa isi nke ọbara ahụ. Ihe nsure ọkụ na-esi ísì ụtọ nke Arebia agaghị egbu obere aka a. Oh, Oh, Oh!

Chee echiche ugbua banyere ụmụ nwoke ma ọ bụ ụmụ agbọghọ si Iraq ma ọ bụ Afghanistan, Somalia ma ọ bụ Panama, Vietnam ma ọ bụ Korea, ọhịa nke Europe ma ọ bụ agwaetiti nke Pacific, ihe ha mere enweghị ike ịgbanwe, okwu niile nke mmesi obi ike na omume ha abụghị. O nweghị ihe ga-eme ka igbu mmadụ zie ezi. Nke ahụ bụ na mmerụ ahụ dị mma, ihe kpatara ndị dike gboogburu onwe ha gburu onwe ha ogologo oge ka ha si agha lọta. Ọ bụ ya mere naanị ụzọ a ga-esi gbochie ndị agha aghara igbu onwe ha bụ igbochi ha ịga agha.

Ihe edeturu.

* Maka ekele nọ n'ọrụ ndị agha igbu onwe, ọnụ ọgụgụ ndị ọrụ igbu onwe ha dị ka ndị nkịtị ka ọnụego ogbugbu mmadụ na-egbu onwe ya, mgbe edoziri ya maka afọ na inwe mmekọahụ, etu ọ dị, ọ dị mkpa iburu n'uche na tupu izizi 9 / 11 post ọnụọgụ igbu onwe ha pere mpe karịa ọkara nke ndị nkịtị n'etiti ndị otu ọrụ na-arụ ọrụ (Pentagon ebidoghị ịchụ nta igbu onwe ha ruo mgbe 1980 mere data banyere agha ndị gara aga na-ezughị ezu ma ọ bụ nke na-adịghị adị maka ndị agha ọrụ nọ n'ọrụ).

** Ọmụmụ ihe ahụ na-ekwetaghị njikọ dị n'etiti igbu onwe ya na ọgụ bụ enweghị mgbagha n'ihi okwu usoro.