US na-ebufe ndị agha Iraq ọdụ ụgbọ elu na 2020. Ebe E Si Nweta: ngalaba ọha
nke Media Benjamin na Nicolas JS Davies, CODEPINK maka Udo, July 12, 2021
At Bagram ikuku-base, Ndị na-ere ahịa scrap Afghan na-ebularị site n'ili nke ngwá agha US nke bụ isi ụlọ ọrụ afọ 20 nke America na-arụ n'obodo ha. Ndị ọrụ Afghanistan kwuru na ndị agha US ikpeazụ wepuru site na Bagram n'ime ndị nwụrụ anwụ nke abalị, na-enweghị ọkwa ma ọ bụ nhazi.
Ndị Taliban na-agbasawanye ikike ha ngwa ngwa n'ọtụtụ narị mpaghara, na-abụkarị site na mkparịta ụka n'etiti ndị okenye obodo, kamakwa site na ike mgbe ndị agha na-eguzosi ike n'ihe nye ọchịchị Kabul jụrụ ịhapụ ogige ha na ngwa agha ha.
N'izu ole na ole gara aga, ndị Taliban na-achịkwa otu ụzọ n'ụzọ anọ nke mba ahụ. Ugbu a ọ bụ nke atọ. Ha na-achịkọta ogidi ndị dị n'ókè na nnukwu mpaghara na mpaghara ahụ ugwu nke obodo. Ndị a gụnyere mpaghara ndị bụbu ebe ewusiri ike nke ndị Njikọ nke Northern, ndị agha gbochiri ndị Taliban ime ka mba ahụ dị n'otu n'okpuru ọchịchị ha na njedebe 1990s.
Ndị mmadụ nwere ezi uche n'ụwa niile na-atụ anya maka ọdịnihu udo maka ndị Afghanistan, mana naanị ọrụ ziri ezi nke United States nwere ike ịrụ n'ebe ahụ ugbu a bụ ịkwụ ụgwọ nkwụghachi, n'ụdị ọ bụla, maka mmebi o meworo na ihe mgbu na mgbu. ọnwụ o buterela. Nkọwa na klas ndọrọ ndọrọ ọchịchị US na mgbasa ozi ụlọ ọrụ gbasara otu US nwere ike isi mee ka bọmbụ na igbu ndị Afghanistan si "n'elu mbara igwe" kwesịrị ịkwụsị. US na ọchịchị nwa bebi ya rụrụ arụ tụfuru agha a. Ugbu a ọ dịịrị ndị Afghan ka ha chepụta ọdịnihu ha.
Yabụ kedu maka ọnọdụ mpụ ndị ọzọ na-adịghị agwụ agwụ America, Iraq? Mgbasa ozi ụlọ ọrụ US kwuru naanị Iraq mgbe ndị isi anyị kpebiri na mberede na banyere 150,000 ogbunigwe na ngwa agha ha tụbara na Iraq na Syria kemgbe 2001 ezughi oke, na idobe ole na ole ọzọ na ndị Iran jikọrọ ọnụ ga-eme ka obi dajụọ ụfọdụ hawks na Washington na-enweghị ịmalite agha zuru oke na Iran.
Mana maka ndị Iraq nde 40, maka nde ndị Afganistan 40, ebe agha America kacha ahọrọ nke nzuzu bụ obodo ha, ọ bụghị naanị akụkọ akụkọ mgbe ụfọdụ. Ha na-ebi ndụ ha niile n'okpuru mmetụta na-adịgide adịgide nke agha mbibi nke neocons.
Ndị Iraq na-eto eto gbagoro n'okporo ụzọ n'afọ 2019 iji mee mkpesa afọ 16 nke ọchịchị rụrụ arụ nke ndị mbụ a dọọrọ n'agha bụ ndị United States nyefere obodo ha na ego mmanụ ya. Emere ngagharị iwe nke afọ 2019 na nrụrụ aka nke gọọmentị Iraq na ọdịda inye ndị ya ọrụ na ọrụ ndị bụ isi, kamakwa na ihe dị n'okpuru, mmetụta mba ofesi na-achọ ọdịmma onwe ya nke United States na Iran karịa gọọmentị Iraq ọ bụla kemgbe mbuso agha 2003.
E hiwere gọọmentị ọhụrụ na Mee 2020, nke onye isi ala Britain-Iraqi Mustafa na-achị al-Kadhimi, na mbụ onye isi nke Iraq's Intelligence Service na, tupu nke ahụ, onye nta akụkọ na onye nchịkọta akụkọ maka weebụsaịtị Al-Monitor Arab ozi nke dabeere na United States. N'agbanyeghị ọdịdị ọdịda anyanwụ ya, al-Kadhimi ebidola nyocha banyere nrụrụaka nke nrụrụaka. $ 150 ijeri na ego mmanụ Iraqi sitere n'aka ndị ọrụ gọọmentị ndị gara aga, bụ ndị bụbu ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị si n'Ebe Ọdịda Anyanwụ dị ka ya onwe ya. Ọ na-ejekwa n'ahịrị dị mma iji gbalịsie ike ịzọpụta obodo ya, ka ọ gafeworo, ka ọ ghara ịbụ n'ihu n'ihu agha US ọhụrụ na Iran.
Mwakpo ụgbọelu ndị Amerịka na nso nso a agbasala ndị nchekwa Iraq kpọrọ Ndị agha mkpokọta ewu ewu (PMF), nke e hibere na 2014 iji buso Islamic State (IS), ike okpukpe gbagọrọ agbagọ nke mkpebi US kpatara, naanị afọ iri ka 9/11 gachara, iji wepụta na ogwe aka Al Qaeda na agha proxy nke Western megide Syria.
Ndị PMF ugbu a nwere ihe dị ka ndị agha 130,000 na nkeji iri anọ ma ọ bụ karịa. Ọtụtụ n'ime ndị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị Iraq na-akwado ndị Iran na-ewe ọrụ, mana ha bụ akụkụ dị mkpa nke ndị agha Iraq ma na-ekwu na ha na-ekere òkè dị egwu na agha megide IS.
Mgbasa ozi ndị dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ na-anọchite anya PMF dị ka ndị agha Iran nwere ike ịgbanwuo ma gbanyụọ dị ka ngwá agha megide United States, mana akụkụ ndị a nwere ọdịmma nke ha na nhazi mkpebi. Mgbe Iran nwara ime ka esemokwu dị jụụ na United States, ọ bụghị mgbe niile ka ọ na-enwe ike ịchịkwa PMF. General Haider al-Afghani, onye isi ndị nche nchegharị nke Iran na-ahụ maka nhazi na PMF, n'oge na-adịbeghị anya. rịọrọ maka mbufe site na Iraq, na-eme mkpesa na ndị PMF adịghị elebara ya anya.
Kemgbe ogbugbu US nke General Soleimani nke Iran na onye ọchịagha PMF Abu Mahdi al-Muhandis na Jenụwarị 2020, ndị PMF ekpebiela ịmanye ndị agha US ikpeazụ fọdụrụ na Iraq. Mgbe ogbugbu ahụ gasịrị, Mgbakọ Mba Iraq mere mkpebi na-akpọ ndị agha US ka ha mee ya hapụ Iraq. Na-esochi mwakpo ikuku US megide ngalaba PMF na February, Iraq na United States kwetara na mbido Eprel na ndị agha US ga-alụ ọgụ. pụọ ngwa ngwa.
Mana ọ nweghị ụbọchị edobere, enweghị nkwekọrịta zuru ezu abanyela, ọtụtụ ndị Iraq ekwenyeghị na ndị agha US ga-apụ, ma ọ bụ tụkwasị obi na gọọmentị Kadhimi iji hụ na ọpụpụ ha. Ka oge na-aga na-enweghị nkwekọrịta nkịtị, ụfọdụ ndị agha PMF ajụla oku maka udo sitere n'aka gọọmentị nke ha na Iran, ma kwalite mwakpo ndị agha US.
N'otu oge ahụ, mkparịta ụka Vienna banyere nkwekọrịta nuklia JCPOA emeela ka ụjọ na-atụ n'etiti ndị isi PMF na Iran nwere ike ịchụ ha n'àjà dị ka nkwekọrịta nkwekọrịta na nkwekọrịta nuklia ọzọ na United States.
Ya mere, na mmasị nke nlanarị, ndị isi PMF aghọwo ndị ọzọ Onwe nke Iran, ma nwee mmekọrịta chiri anya na Prime Minister Kadhimi. Nke a gosipụtara na ọbịbịa Kadhimi na nnukwu Nme agha na June 2021 iji mee emume ncheta nke asaa nke ntọala PMF.
N'echi ya, ndị US tụrụ bọmbụ ndị agha PMF na Iraq na Syria, na-enweta ikpe ọha site n'aka Kadhimi na ụlọ ọrụ ya dị ka mmebi nke ọchịchị Iraq. Ka ha mechara mwakpo mmegwara, PMF kwupụtara nkwụsịtụ ọhụrụ na June 29th, o doro anya na ọ ga-enye Kadhimi oge ọzọ iji mechaa nkwekọrịta mwepụ. Ma ụbọchị isii ka e mesịrị, ụfọdụ n'ime ha maliteghachiri mwakpo rọketi na drone n'ebumnobi US.
Ebe Trump megwara naanị mgbe mwakpo rọketi na Iraq gburu ndị America, onye isi ọrụ US ekpughere na Biden nwere wedata mmanya ahụ, na-eyi egwu ịzaghachi na mbuso agha ikuku ọbụlagodi mgbe mwakpo ndị agha Iraq anaghị akpata mmerụ ahụ US.
Mana mwakpo ikuku US butere naanị n'ọgbaghara na nkwuwa okwu sitere n'aka ndị agha ndị agha Iraq. Ọ bụrụ na ndị agha US zaghachi na mwakpo ikuku ma ọ bụ karịa, ndị PMF na ndị Iran jikọrọ aka na mpaghara niile nwere ike ịzaghachi mwakpo zuru ebe niile na ntọala US. Ka nke a na-abawanye na ogologo oge ọ na-ewe iji kparịta ezi nkwekọrịta ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ka Kadhimi ga-esiwanye ike na PMF, na mpaghara ndị ọzọ nke Iraq, iji gosi ndị agha US ụzọ.
Ebumnuche gọọmentị maka ọnụnọ US, yana nke ndị agha ọzụzụ NATO na Iraq Kurdistan, bụ na Alakụba Alakụba ka na-arụ ọrụ. Onye ogbugbu ogbugbu gburu mmadụ 32 na Baghdad na Jenụwarị, IS ka nwere mkpesa siri ike nye ndị ntorobịa a na-emegbu emegbu n'ofe mpaghara na ụwa ndị Alakụba. Ọdịda, nrụrụ aka na mmegide nke gọọmentị na-esote afọ 2003 na Iraq enyela ala na-eme nri.
Mana United States nwere n'ụzọ doro anya ihe ọzọ kpatara idobe ndị agha na Iraq, dị ka isi n'ihu n'agha ya na-ebuso Iran ọgụ. Nke ahụ bụ kpọmkwem ihe Kadhimi na-agbalị izere site n'iji ndị NATO na-edu ndị Danish dochie ndị agha US ọrụ ọzụzụ na Iraqi Kurdistan. A na-agbasa ozi a site na 500 ruo ma ọ dịkarịa ala 4,000 agha, nke ndị agha Danish, Britain na Turkey mejupụtara.
Ọ bụrụ na Biden mere ngwa ngwa sonyeere JCPOA Nkwekọrịta nuklia na Iran na iweghara ọfịs, esemokwu ga-adị ala ugbu a, ndị agha US nọ na Iraq nwere ike nọrọlarị n'ụlọ. Kama nke ahụ, Biden loro ọgwụ nsi nke amụma Iran nke Trump site na iji "nrụgide kachasị" dị ka ụdị "leverage", na-abawanye egwuregwu ọkụkọ na-adịghị agwụ agwụ nke United States enweghị ike imeri - atụmatụ nke Obama malitere imebi afọ isii gara aga site na. ibinye aka na JCPOA.
Mwepụ US na Iraq na JCPOA nwere njikọ chiri anya, akụkụ abụọ dị mkpa nke amụma iji meziwanye mmekọrịta US na Iran wee kwụsị ọrụ mmegide nke US na-emebi emebi na Middle East. Ihe nke atọ maka mpaghara kwụsiri ike na nke udo bụ njikọ aka diplomatic n'etiti Iran na Saudi Arabia, nke Kadhimi's Iraq na-egwu egwu. ọrụ dị oke mkpa dika onye isi ogbugbo.
Ọdịnihu nke nkwekọrịta nuklia Iran ka ejighị n'aka. Agba nke isii nke shuttle diplomacy na Vienna kwụsịrị na June 20th, na ọ nweghị ụbọchị edobere maka agba nke asaa. Nkwenye Onye isi ala Biden ịbanye na nkwekọrịta ahụ yiri ka ọ na-ama jijiji karịa mgbe ọ bụla, na Onye isi ala Raisi nke Iran ekwupụtala na ọ gaghị ekwe ka ndị America nọgide na-ewepụta mkparịta ụka ahụ.
In N'ajụjụ ọnụ na June 25th, odeakwụkwọ nke United States Blinken kwalitere ihe ahụ site na iyi egwu ịpụ na mkparịta ụka ahụ kpam kpam. O kwuru na ọ bụrụ na Iran na-aga n'ihu na-atụgharị centrifuges ọkaibe na ọkwa dị elu na nke dị elu, ọ ga-esiri United States ike ịlaghachi na nkwekọrịta mbụ ahụ. A jụrụ ma United States ma ọ bụ mgbe ọ ga-apụ na mkparịta ụka, ọ sịrị, "Enweghị m ike itinye ụbọchị na ya, (mana) ọ na-abịaru nso."
Ihe kwesịrị ịbụ n'ezie 'ịbịaru nso' bụ mwepu ndị agha US na Iraq. Ọ bụ ezie na a na-akọwa Afghanistan dị ka "agha kachasị ogologo" nke United States lụrụ, ndị agha US na-atụ bọmbụ Iraq maka 26 nke afọ 30 gara aga. Eziokwu ahụ bụ na ndị agha US ka na-eduzi "mgbachitere ikuku nchebe" afọ 18 ka mwakpo 2003 gasịrị na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ iri kemgbe njedebe nke agha ahụ, na-egosi na ntinye aka ndị agha US a na-adịghị arụ ọrụ na ọdachi.
N'ezie, Biden amụtala ihe mmụta na Afghanistan na US enweghị ike ịtụ bọmbụ n'ụzọ udo ma ọ bụ tinye gọọmentị obere nwa bekee US na uche ya. Mgbe ndị nta akụkọ na-akwado maka ndị Taliban na-enweta ikike ka ndị agha US na-ewepụ, Biden zara,
"Maka ndị na-arụrịta ụka na anyị kwesịrị ịnọ naanị ọnwa isii ma ọ bụ naanị otu afọ ọzọ, a na m arịọ ha ka ha tụlee ihe mmụta nke akụkọ ihe mere eme n'oge na-adịbeghị anya ... Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 20 nke ahụmahụ egosila anyị, na ọnọdụ nchekwa ugbu a na-akwado naanị, na ' naanị otu afọ ọzọ nke ọgụ na Afghanistan abụghị ihe ngwọta kama usoro nhazi maka ịnọ ebe ahụ ruo mgbe ebighị ebi. Ọ bụ ikike na ọrụ dịịrị ndị Afghanistan naanị ikpebi ọdịnihu ha na otu ha chọrọ isi na-achị obodo ha. "
Otu nkuzi akụkọ ihe mere eme na-emetụta Iraq. US ebutelarị ya nke ukwuu ọnwụ na nhụsianya na ndị Iraq, bibiri ọtụtụ n'ime ya obodo mara mma, ma wepụta ọtụtụ ime ihe ike nke otu na mmụọ mmụọ IS. Dịka mmechi nke nnukwu ọdụ Bagram dị na Afghanistan, Biden kwesịrị ịkwatu ntọala ndị eze fọdụrụ na Iraq wee bute ndị agha ahụ n'ụlọ.
Ndị Iraq nwere otu ikike ikpebi ọdịnihu ha dị ka ndị Afghanistan, na mba niile nke Middle East nwere ikike na ibu ọrụ ibi n'udo, na-enweghị iyi egwu nke bọmbụ na ngwa agha America na-adabere mgbe niile na ha. nke ụmụ ha isi.
Ka anyị nwee olile anya na Biden amụtala nkuzi akụkọ ihe mere eme ọzọ: na United States kwesịrị ịkwụsị ịwakpo na ịwakpo obodo ndị ọzọ.
Mediami Benjamin bu onye isi nke CODEPINK maka Udo, na onye dere ọtụtụ akwụkwọ, gụnyere N'ime Iran: The Real History and Politics of the Islamic Republic of Iran.
Nicolas JS Davies bụ odeakụkọ nọọrọ onwe ya, onye nyocha na CODEPINK yana onye dere ya Ọbara Anyị Aka: Mwakpo America na mbibi Iraq.
