Թալիֆ Դինի կողմից, Ինտեր մամուլի ծառայություն
Միջուկային անվտանգությունը եղել է ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի առաջնահերթությունը։ / Վարկ՝ Էլի Քլիֆթոն/IPS
– Որպես իր միջուկային ժառանգության մաս՝ ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման ձգտում է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի (ՄԱԿԱԽ) բանաձևի, որն ուղղված է միջուկային փորձարկումներն ամբողջ աշխարհում արգելելուն:
Ակնկալվում է, որ բանաձեւը, որը դեռ բանակցությունների փուլում է գտնվում 15 անդամներից բաղկացած ՄԱԿ-ի ԱԽ-ում, կընդունվի նախքան Օբաման հաջորդ տարվա հունվարին կավարտի իր ութամյա նախագահությունը:
15-ից հինգը վետոյի իրավունք ունեցող մշտական անդամներ են, որոնք նաև հանդիսանում են աշխարհի խոշոր միջուկային տերությունները՝ ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան, Չինաստանը և Ռուսաստանը:
Առաջարկը, որն իր տեսակի մեջ առաջինն է ՄԱԿ ԱԽ-ում, լայն քննարկումներ է առաջացրել հակամիջուկային քարոզարշավի մասնակիցների և խաղաղության ակտիվիստների շրջանում:
Ջոզեֆ Գերսոնը, American Friends Service Committee (AFSC) Խաղաղության և տնտեսական անվտանգության ծրագրի տնօրենը, որը քվակեր կազմակերպություն է, որը նպաստում է արդարության հետ խաղաղությանը, IPS-ին ասաց, որ առաջարկվող բանաձեւը դիտարկելու մի շարք ուղիներ կան:
ԱՄՆ Սենատի հանրապետականները զայրույթ են հայտնել, որ Օբաման աշխատում է, որպեսզի ՄԱԿ-ը ամրապնդի Համապարփակ (միջուկային) փորձարկումների արգելման պայմանագիրը (CTBT), նշել է նա։
«Նրանք նույնիսկ մեղադրել են, որ բանաձեւով նա շրջանցում է ԱՄՆ սահմանադրությունը, որը պահանջում է Սենատի վավերացման պայմանագրերը։ Հանրապետականները դեմ են եղել CTBT վավերացմանը այն պահից, երբ (ԱՄՆ նախկին նախագահ) Բիլ Քլինթոնը ստորագրել է պայմանագիրը 1996 թվականին»,- հավելել է նա:
Իրականում, թեև միջազգային իրավունքը ենթադրվում է, որ ԱՄՆ օրենքն է, սակայն ընդունման դեպքում բանաձևը չի ճանաչվի որպես Սենատի կողմից պայմանագրերի վավերացման սահմանադրական պահանջը փոխարինող և այդպիսով չի շրջանցելու սահմանադրական գործընթացը, նշել է Գերսոնը։
«Այն, ինչ կանի բանաձևը, կլինի ամրապնդել CTBT-ն և մի փոքր շողալ Օբամայի իբր միջուկային աբոլիցիոնիստական իմիջին», - ավելացրեց Գերսոնը:
CTBT-ն, որն ընդունվել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի կողմից դեռևս 1996 թվականին, դեռևս ուժի մեջ չի մտել մեկ հիմնական պատճառով. ութ կարևոր երկրներ կամ հրաժարվել են ստորագրել, կամ հետ են պահել իրենց վավերագրերը:
Երեքը, որոնք չեն ստորագրել՝ Հնդկաստանը, Հյուսիսային Կորեան և Պակիստանը, և հինգը, որոնք չեն վավերացրել՝ Միացյալ Նահանգները, Չինաստանը, Եգիպտոսը, Իրանը և Իսրայելը, պայմանագրի ընդունումից 20 տարի անց մնում են չստորագրված:
Ներկայումս միջուկային զենք ունեցող բազմաթիվ պետությունների կողմից փորձարկումների կամավոր մորատորիա կա: «Սակայն մորատորիումները չեն կարող փոխարինել գործող CTBT-ին: ԿԺԴՀ-ի (ԿԺԴՀ) կողմից իրականացված չորս միջուկային փորձարկումները դրա ապացույցն են»,- ասում է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Բան Կի Մունը՝ միջուկային զինաթափման ջատագովը:
Համաձայն CTBT-ի դրույթների՝ պայմանագիրը չի կարող ուժի մեջ մտնել առանց ութ առանցքային երկրներից վերջինի մասնակցության:
Էլիս Սլեյթեր, Միջուկային դարաշրջանի խաղաղության հիմնադրամի խորհրդական և ծառայում է Համակարգող կոմիտեում World Beyond War«Ես պարզապես կարծում եմ, որ դա մեծ շեղում է այն թափից, որը ներկայումս ձևավորվում է այս աշնանը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում արգելքի պայմանագրի բանակցությունների համար»:
Բացի այդ, նա նշեց, որ դա որևէ ազդեցություն չի ունենա ԱՄՆ-ում, որտեղ Սենատը պետք է վավերացնի CTBT-ն, որպեսզի այն ուժի մեջ մտնի այստեղ:
«Ծիծաղելի է ինչ-որ բան անել Փորձարկումների համապարփակ արգելքի պայմանագրի վերաբերյալ, քանի որ այն համապարփակ չէ և չի արգելում միջուկային փորձարկումները»:
Նա նկարագրեց CTBT-ն որպես խստորեն չտարածման միջոց, քանի որ Քլինթոնը ստորագրեց այն «մեր դոկտոր Սթրենջլավեսին խոստանալով Պահեստների կառավարման ծրագրի համար, որը 26 ստորգետնյա փորձարկումներից հետո Նևադայի փորձարկման վայրում, որտեղ պլուտոնիումը պայթեցվում է քիմիական պայթուցիկներով: բայց չունի շղթայական ռեակցիա»։
Այսպիսով, Քլինթոնն ասաց, որ դրանք միջուկային փորձարկումներ չեն, զուգորդված բարձր տեխնոլոգիաների լաբորատոր փորձարկումներով, ինչպիսիք են երկու ֆուտբոլի դաշտերը երկարաձգված Ազգային բոցավառման հաստատությունը Livermore Lab-ում, հանգեցրել են նոր կանխատեսումների՝ երեսուն տարվա ընթացքում մեկ տրիլիոն դոլարի նոր ռումբերի գործարանների, ռումբերի համար: և առաքման համակարգեր ԱՄՆ-ում, ասաց Սլեյթերը:
Գերսոնը IPS-ին ասել է, որ Միջուկային զինաթափման վերաբերյալ բաց աշխատանքային խմբի (OEWG) զեկույցը կքննարկվի առաջիկա Գլխավոր ասամբլեայի նիստում:
ԱՄՆ-ը և միջուկային այլ տերությունները դեմ են այդ զեկույցի նախնական եզրակացություններին, որոնք կոչ են անում Գլխավոր ասամբլեային թույլատրել 2017 թվականին միջուկային զենքի վերացման պայմանագրի շուրջ բանակցությունների մեկնարկը ՄԱԿ-ում, հավելել է նա։
Առնվազն, CTBT ՄԱԿ-ի բանաձևը հրապարակայնացնելով, Օբամայի վարչակազմն արդեն շեղում է ուշադրությունը Միացյալ Նահանգների ներսում OEWG գործընթացից, ասաց Գերսոնը:
«Նմանապես, թեև Օբաման կարող է հորդորել ստեղծել «կապույտ ժապավեն» հանձնաժողով՝ առաջարկություններ ներկայացնելու տրիլիոն դոլար արժողությամբ միջուկային զենքի և մատակարարման համակարգերի արդիականացման վերաբերյալ՝ որոշակի ծածկույթ ապահովելու համար այս ծախսերը կրճատելու, բայց չվերջացնելու համար, ես կասկածում եմ, որ նա կանի: քայլ՝ վերջ դնելու ԱՄՆ առաջին հարվածի դոկտրինին, որը, ըստ տեղեկությունների, քննարկվում է նաև վարչակազմի բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից»:
Եթե Օբաման հրամայեր դադարեցնել ԱՄՆ առաջին հարվածի դոկտրինան, դա վիճելի հարց կներարկեր նախագահական ընտրությունների մեջ, և Օբաման չի ցանկանում որևէ բան անել Հիլարի Քլինթոնի քարոզարշավը Թրամփի ընտրության վտանգների դեպքում տապալելու համար։ վիճել է.
«Այսպիսով, կրկին, սեղմելով և հրապարակելով CTBT բանաձևը, ԱՄՆ հանրության և միջազգային ուշադրությունը կշեղվի առաջին հարվածային պատերազմի դեմ պայքարի դոկտրինի փոփոխության ձախողումից»:
Բացի միջուկային փորձարկումների արգելքից, Օբաման նախատեսում է նաև հայտարարել միջուկային «ոչ առաջին օգտագործման» (NFU) քաղաքականության մասին: Սա կամրապնդի ԱՄՆ-ի հանձնառությունը՝ երբեք միջուկային զենք չօգտագործել, քանի դեռ դրանք չեն սանձազերծվել հակառակորդի կողմից:
Օգոստոսի 15-ին հրապարակված հայտարարության մեջ Միջուկային զենքի չտարածման և զինաթափման ասիական-խաղաղօվկիանոսյան առաջնորդության ցանցը «խրախուսեց ԱՄՆ-ին որդեգրել «Առաջին օգտագործման» միջուկային քաղաքականությունը և կոչ արեց խաղաղօվկիանոսյան դաշնակիցներին աջակցել դրան»:
Անցյալ փետրվարին Բանը ափսոսում էր, որ չկարողացավ հասնել իր առավել հավակնոտ և խուսափողական քաղաքական նպատակներից մեկին` ապահովել CTBT-ի ուժի մեջ մտնելը:
«Այս տարի լրանում է 20 տարին, երբ այն բաց է ստորագրման համար», - ասաց նա՝ մատնանշելով, որ Կորեայի Ժողովրդադեմոկրատական Հանրապետության (ԿԺԴՀ) կողմից չորրորդ միջուկային փորձարկումը, որը չորրորդն էր 2006 թվականից ի վեր, «խորապես ապակայունացնող էր տարածաշրջանային անվտանգության համար և լրջորեն։ խաթարում է միջուկային զենքի չտարածման միջազգային ջանքերը»:
Հիմա ժամանակն է, պնդեց նա, վերջնական մղում անել CTBT-ի ուժի մեջ մտնելն ապահովելու, ինչպես նաև դրա ունիվերսալությանը հասնելու համար:
Ընդ որում, պետությունները պետք է մտածեն, թե ինչպես ամրապնդել միջուկային փորձարկումների ներկայիս դեֆակտո մորատորիումը, խորհուրդ է տվել նա, «որպեսզի ոչ մի պետություն չկարողանա օգտագործել CTBT-ի ներկայիս կարգավիճակը որպես միջուկային փորձարկում անցկացնելու պատրվակ»:
