Obeyisans ak dezobeyisans

By Howard Zinn, Out 26, 2020

Ekstrè soti nan Reader a Zinn (Seven Stories Press, 1997), paj 369-372

"Obeyi lalwa Moyiz la." Sa se yon ansèyman pwisan, souvan pwisan ase yo simonte santiman fon nan sa ki byen ak sa ki mal, menm pase sou desizyon ensten fondamantal la pou siviv pèsonèl yo. Nou aprann trè bonè (li pa nan jèn nou yo) ke nou dwe obeyi "lwa nan peyi a."

...

Se sèten se pa tout règleman ak règleman ki mal. Youn dwe gen santiman konplike sou obligasyon la obeyi lalwa.

Obeyi lalwa lè li voye ou nan lagè sanble move. Obeyi lalwa kont asasina sanble absoliman dwat. Vrèman obeyi lwa sa a, ou ta dwe refize obeyi lalwa ki voye ou nan lagè.

Men ideoloji dominan an pa kite okenn plas pou fè distenksyon entèlijan ak imen sou obligasyon pou obeyi lalwa. Li se sevè ak absoli. Se règ san volonte chak gouvènman, kit li kapse, kominis, oswa kapitalis liberal.

Gertrude Scholtz-Klink, ki se chèf biwo fanm lan anba Hitler, te eksplike bay yon entèvyou apre lagè politik Jwif Nazi yo, “Nou toujou obeyi lalwa. Èske se pa sa ou fè nan Amerik la? Menm si ou pa dakò ak yon lwa pèsonèlman, ou toujou obeyi li. Otreman lavi a ta ka dezòd. "

"Lavi ta ka dezòd." Si nou pèmèt dezobeyisans nan lwa nou pral gen anachi. Lide sa a se enkulke nan popilasyon an nan chak peyi. Fraz yo aksepte a se "lwa ak lòd." Li se yon fraz ki voye lapolis ak militè yo kraze manifestasyon toupatou, si wi ou non nan Moskou oswa Chicago. Li te dèyè touye kat elèv nan Kent State University nan lane 1970 pa National Guardsmen. Li te rezon ki fè yo bay nan men otorite Chinwa an 1989 lè yo te touye dè santèn de demontre elèv yo nan Beijing.

Li se yon fraz ki gen apèl pou pifò sitwayen yo, ki, sof si yo menm yo gen yon plent pisan kont otorite, yo pè pou maladi. Nan ane 1960 yo, yon elèv nan Harvard Law School adrese paran ak ansyen elèv ak mo sa yo:

Lari nan peyi nou an se nan toumant. Inivèsite yo plen ak elèv ki rebele ak revòlt. Kominis yo ap chèche detwi peyi nou an. Larisi menase nou ak pouvwa li. E repiblik la an danje. Wi! danje soti nan ak san. Nou bezwen lwa ak lòd! San lalwa ak lòd nasyon nou an pa ka siviv.

Te gen pwolonje aplodisman. Lè aplodisman yo te mouri, etidyan yo te di l konsa: “Pawòl sa yo te pale nan 1932 pa Adolph Hitler.”

Se vre wi, lapè, estabilite, ak lòd yo dezirab. Dezòd ak vyolans pa. Men, estabilite ak lòd yo pa sèlman kondisyon yo dezirab nan lavi sosyal. Gen jistis tou, ki vle di tretman ki jis nan tout èt imen, dwa egal tout moun pou libète ak pwosperite. Obeyisans absoli nan lwa ka pote lòd pou yon ti tan, men li ka pa pote jistis. Men, lè li pa fè sa, moun ki trete enjisteman ka pwoteste, pouvwa rebèl, ka lakòz maladi, kòm revolisyonè Ameriken yo te fè nan dizwityèm syèk la, kòm moun ki antislavery te fè nan diznevyèm syèk la, menm jan elèv Chinwa te fè nan syèk sa a, ak kòm moun k ap travay k ap travay ale sou grèv te fè nan tout peyi, atravè syèk yo.

Ekstrè soti nan Reader a Zinn (Seven Stories Press, 1997), paj orijinal pibliye nan Deklarasyon Endepandans lan (HarperCollins, 1990)