Hemen, Virginian, Estatu Batuetan, badakit bertako jendea erail zutela, kanporatu eta mendebalderantz joan zirela. Baina krimen horrekin dudan lotura pertsonala ahula da, eta egia esan, lanpetuegia nago nire gobernuaren egungo gehiegikeriak kontrolatzen saiatuz, iragan urrunera bideratzeko. Pocahontas marrazki bizidunetako bat da, Redskins futbol taldea, eta bertako amerikar natiboak ia ikusezinak dira. Virginiako Europako okupazioaren aurkako protestak ia ez dira ezagutzen.
Baina zer gertatu zen orain dela une bat, historikoki hitz eginez? Nire gurasoak haurrak edo nerabeak izan balira? Nire aiton-amonek eta haien belaunaldiak genozidioa pentsatu eta gauzatuko balute? Bizirik eta errefuxiatuen populazio handia hemen eta kanpoan egongo balitz? Zer gertatuko litzateke protestan, bortizkeriarik gabe eta bortizki, besteak beste, atentatu suizida eta West Virginia-tik jaurtitako etxeko suziriekin? Zer gertatuko litzateke uztailaren laua Katastrofe Handia bezala markatuko balute eta dolu eguna bihurtuko balute? Zer gertatuko litzateke mundu osoko nazioak eta erakundeak antolatuko balituzte Ameriketako Estatu Batuak boikotatu, desinbertsionatu eta zigortzeko eta epaiketa judizialean epaitzeko? Zer gertatzen da, kanporatuak izan aurretik, amerikar jatorrek harlanduzko eraikinekin ehunka herri eraiki izan balituzte, desagertzeko zailak direnak?
Kasu horretan, zailagoa izango litzateke injustiziari aurre egin nahi ez diotenek ohartu ez daitezen. Ohartu beharko genuke, baina esan zerbait lasaigarria gure buruari, egiari aurre egiteari uko egingo bagenio. Guk esaten ditugun gezurrek beraiek baino askoz ere indartsuagoak izan beharko lukete. Mitologia aberatsa beharrezkoa litzateke. Txikitatik denei irakatsi beharko zitzaien bertako jendea ez zela existitzen, borondatez uzten zutela, zigorra justifikatzen zuten delitu zitalak egiten saiatu ziren. Benetan ez ziren pertsonak, baina oraindik hiltzaile irrazionalak arrazoirik gabe gu hiltzen saiatzen ari ziren. Jakin badakit aitzakia horietako batzuk gatazkak dituztela beste batzuekin, baina propagandak orokorrean hobeto funtzionatzen du aldarrikapen anitzekin, nahiz eta aldi berean guztiak egiazkoak izan ezin diren. Gure gobernuak Estatu Batuen sorreraren istorio ofiziala zalantzan jartzea traizio ekintza bihurtu beharko luke.
Israelek is gure aiton-amonen garaian sortu berri ziren Estatu Batuak imajinatu zituen hori, jendearen bi herenak kanporatu edo hil zituzten, heren bat geratzen zen baina gizaki azpijoko gisa tratatzen zen. Sekula benetan iragana ez den iragana ezabatzeko gezur gogorrak esan behar dituen lekua da Israel. Haurrak Israelen hazten jakin gabe. Estatu Batuetan, bere gobernuak urtero milaka milioi dolar ematen dizkio Israelri doako armekin hilketarekin jarraitzeko (Apache eta Black Hawk bezalako armak dituzten armak), jakin gabe hazten gara. Denok begiratzen diogu "bake prozesuari", hamarkada luzeetako txaranga honi, eta ezin ahalegindu gara, palestinarrek zer nahi duten jakiteko gai izan gaitezen hezi baitira oihukatu eta abestu eta abestu bitartean: nahi dute beren etxeetara itzultzeko.
Baina eskriturak egin dituzten jendeak, askotan, bizirik daude. 1948en, beren herriak palestinarrei sarraskia eman eta kanporatu zituzten emakumeak eta emakumeak kamerarekin jarri zituzten haiek zer kontatu zituzten. Egindako argazkiak eta zer bizitza bezalakoa zen, Nakba (hondamendia) bolumen handian existitzen denaren inguruan. Jabetu ziren herriak oraindik zutik daude. Familiek badakite lapurtutako etxeetan bizi direla. Palestinarrek oraindik etxe horietarako gakoak dituzte. Hondatu ziren herriak Google Earth-en ikusgai geratzen dira oraindik ere, zuhaitzak oraindik zutik daude eta oraindik ere hurbil dauden etxeak eraitsi zituzten harriak.
Lia Tarachansky kazetari israeldar-kanadarra da, Israel eta Palestina Real News Network sarean biltzen dituena. Kieven, Ukrainan, Sobietar Batasunean jaio zen. Haurtzaroa zenean, bere familia Zisjordaniako asentamendu batera joan zen bizitzera, 1948an hasitako prozesuaren etengabeko zati gisa. Haurtzaro ona izan zuen "asentamendu" hartan komunitatearen zentzu erreala izan zuena. baserriekin egindako ituna urratuz bertako baserri lurrean eraikitako etxebizitza azpisail batera deitu. Ez zekien hazi zen. Jendeak aurretik ezer egon ez zela zirudien. Orduan jakin zuen. Gero, pelikula bat egin zuen munduari kontatzeko.
Filma deitzen da Errepidearen aldean eta Israelen sortzearen istorioa kontatzen du 1948en, Palestinako herriak hil eta bota zituzten oroitzapenen bitartez, bizirik atera ziren oroitzapenen bitartez, eta geroztik hazi direnen ikuspegiak. 1948 1984 urtea izan zen, bikoitza egunekoa. Israel odola sortu zen. Lur horretako biztanleen bi heren errefuxiatu egin ziren. Haietako gehienak eta ondorengoak errefuxiatu dira oraindik. Israelen geratu zirenek bigarren mailako hiritarrak egin zituzten eta debekatuta zeuden hildakoen negar. Baina delitua askapen eta independentzia deritzo. Israelek bere Independentzia Eguna ospatzen du eta palestinarrek Nakba negar egiten dute.
Filmak 1948en eta 1967en suntsitutako herri desagertuen inguruetara eramaten gaitu. Zenbait kasutan, herriak basoekin ordezkatu dira eta parke nazional bihurtu dira. Irudiak lurra litekeena da gizateriak alde egingo balu. Baina hau da gizadiaren zati bat beste giza talde bat ezabatzen saiatzen ari dela. Herriaren oroipen seinale bat jarriz gero, gobernuak azkar kentzen du.
Filmak Nakba-n parte hartu zutenak erakusten dizkigu. Gogoratzen dute arabiarrei deitu zieten jendea fusilatu zutela eta esan zieten primitiboak eta baliorik gabekoak zirela, baina bazekiten gizarte alfabetatu modernoa zutela Jaffan 20 egunkarirekin, talde feministekin, orduan modernotzat jotzen zen guztiarekin. "Joan Gazara!" lapurtu eta suntsitzen zituzten etxeak eta lurrak zituzten pertsonei esan zieten. Egindakoa gogoratzen duen gizon batek Indonesiako filmeko hiltzaile ohietan ikusten duen bihozgabeko axolagabekeriarekin ia muga egiten duen jarrera batekin hasten da. Hilketa Legea, baina azkenean azaltzen ari da egindakoa hamarkada luzez jan duela.
In Errepidearen aldean Errefuxiatu kanpamentu iraunkorreko palestinar gazte batekin topo egiten dugu, inoiz bertan egon ez den arren bere etxera deitzen duena eta bere seme-alabek eta bilobek ere hala egingo dutela esaten duena. Aiton-amonek bizi ziren tokia bisitatzeko 12 orduko abonua lortzen ikusten dugu. 12 orduen erdia ematen du kontrol puntuak igarotzen. Bisitatzen duen lekua Parke Nazionala da. Eseri eta nahi duenaz hitz egiten du. Mendekuarekin lotutako ezer ez du nahi. Ez die juduei kalte egin nahi. Ez du inongo lekutik kanporatutako jenderik nahi. Aitona-amonen arabera, juduak eta musulmanak elkarrekin bizi zirela dio 1948. urtea baino lehen. Hori da, berak nahi duena, etxera itzultzea.
Bere nazioaren sekretu irekiaz kezkatuta dauden israeldarrek filmean inspirazio pixka bat hartzen dute Berlingo arte proiektu batetik. Han jendeak kartelak jartzen zituen alde batetik irudiak eta bestetik hitzak. Adibidez: katu bat alde batetik, eta hau bestetik: "Juduei jada ez zaie maskotarik edukitzeko baimenik ematen". Beraz, Israelen, antzeko izaera zuten seinaleak egin zituzten. Adibidez: alde batetik giltza duen gizona, eta bestetik, German: "Debekatuta dago Independentzia egunean dolua egitea". Seinaleak bandalismoak eta mehatxu arrazistak eta haserreek agurtzen dituzte. Poliziak "legea eta ordena asaldatzeko" zantzuak jarri zituztenak salatzen ditu eta etorkizunean debekatu egiten ditu.
Tel Aviveko Unibertsitatean ikasleak, palestinarrak eta juduak, suntsitu zituzten herrien izenak irakurtzeko ekitaldi bat egiten ikusten dugu. Banderak astintzen zituzten nazionalistak etortzen dira oihuka saiatzera. Behar bezala hezitako israeldar hauek hiriak "askatuak" izan direla deskribatzen dute. Arabiar guztiak kanporatzea defendatzen dute. Israelgo parlamentuko kide batek kamerari esan dio arabiarrek juduak suntsitu eta alabak bortxatu nahi dituztela, arabiarrek "holokaustoa" mehatxatzen dutela.
Zinemagileak haserre dagoen emakume israeldar bati galdetzen dio: "Arabiarra izango bazina, ospatuko al zenuke Israelgo estatua?" Uko egiten dio gauzak beste norbaiten ikuspuntutik ikusteko aukera buruan sartzen uzteari. Honek erantzuten dio: "Ez naiz arabiarra, Jainkoari esker!"
Palestinar batek abertzale bati oso adeitasunez eta zibilki erronka egiten dio, bere iritziak azaltzeko eskatuz, eta azkar alde egiten du. Joan den hilean New Yorkeko unibertsitate batean egin nuen hitzaldi bat etorri zitzaidan gogora Israelgo gobernua kritikatu nuela eta irakasle bat haserre atera zen, ados ez geunden beste gai batzuen inguruan eztabaidatzeko gogoz zegoen irakaslea.
Nakba-n parte hartu zuen emakume batek dio filmean, iraganeko ekintzak barkatzeko ahaleginean, "Ez genekien gizarte bat zela". Argi eta garbi uste du onartezina dela "modernoa" edo "zibilizatua" diruditen pertsonak hiltzea eta kanporatzea. Ondoren, 1948. urtearen aurreko Palestina esaten zuen ez zela suntsitu behar zuena azaltzen jarraitzen du. "Baina hemen bizi zinen", dio zinemagileak. "Nola ez zenekien?" Emakumeak erantzun besterik ez du: "bagenekien. Bagenekien ».
1948an palestinarrak hiltzen parte hartu zuen gizon batek 19 urte besterik ez dituela salatzen du. Eta "19 urteko gazte berriak egongo dira beti", dio. Noski, agindu gaiztoak jarraituko dituzten 50 urteko gazteak ere badaude. Zorionez, ez dira 19 urteko gazteak ere.
Hartu proiekzioa Errepidearen aldean:
Abendu 3, 2014 NYU, NY
Abendu 4, 2014 Philadelphia, PA
Abendu 5, 2014 Baltimore, MD
Abendu 7, 2014 Baltimore, MD
Abendu 9, 2014 Washington DC
Abendu 10, 2014 Washington DC
Abendu 10, 2014 American University
Abendu 13, 2014 Washington DC
Abendu 15, 2014 Washington DC
