Οι πολεμιστές βίωσαν τη βία ως παιδιά

Του Franz Jedlicka, Pressenza, Ιούνιος 1, 2023

Ως κοινωνιολόγος και ερευνητής της ειρήνης, με απασχολούν οι συνδέσεις μεταξύ των τρόπων ανατροφής παιδιών σε χώρες σε όλο τον κόσμο και της ειρηνικής τους συμπεριφοράς. Θέτω την απλή ερώτηση «Μπορεί μια χώρα να γίνει βιώσιμα ειρηνική εάν ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών της βιώνουν ήδη βία στην οικογένεια;» Σχεδόν όλα όσα έχω ερευνήσει σχετικά με αυτό μέχρι στιγμής δείχνουν ένα σαφές «όχι» (έχω δημοσιεύσει τις πιο σημαντικές πηγές και στατιστικά στοιχεία για αυτό στο ebook μου «The Forgotten Peace Formula»). Και ο «ΣΒΑ για την Προστασία του Παιδιού» 16.2. είναι –ίσως πολύ σκόπιμα– υποσημείο του ΣΒΑ για την Ειρήνη 16.

Η έρευνά μου έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα: Πρώτον, αφορά διεθνή δεδομένα για τη βία κατά των παιδιών. Εδώ, αφενός, υπάρχουν στατιστικά στοιχεία της UNICEF, π.χ. οι εκθέσεις «Κρυμμένο σε κοινή θέα» και «Ένα οικείο πρόσωπο» και, αφετέρου, υπάρχουν λεπτομερείς κατάλογοι νομικής προστασίας των παιδιών από τη σωματική τιμωρία σε χώρες γύρω από κόσμος: στο http://endcorporalpunishment.org (Η σωματική τιμωρία είναι ο αγγλικός όρος για τη σωματική τιμωρία). Αυτές οι λίστες δείχνουν επίσης αν επιτρέπεται η σωματική τιμωρία σε μια χώρα όχι μόνο σε οικογένειες αλλά και σε σχολεία, νηπιαγωγεία ή ακόμα και φυλακές (!).

Αυτά τα δεδομένα μπορούν να συγκριθούν με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης, ο οποίος δημοσιεύεται κάθε χρόνο από το Ινστιτούτο Οικονομικών και Ειρήνης (IEP) και κατατάσσει τα έθνη ως προς την ειρήνη τους. Ήδη εδώ γίνεται σαφές ότι στις πιο ειρηνικές χώρες του κόσμου –η Αυστρία βρίσκεται σχεδόν πάντα μεταξύ των κορυφαίων 5 (η σωματική τιμωρία απαγορεύτηκε στην Αυστρία το 1989 –ήταν η τρίτη χώρα παγκοσμίως)– τα παιδιά δεν μπορούν πλέον να ξυλοκοπούνται. Αλλά φυσικά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως η δημοκρατία, η ευημερία, η χαμηλή κοινωνική ανισότητα.

Ο επόμενος επιστημονικός κλάδος είναι, φυσικά, η ψυχολογία: εστιάζοντας στην ανάπτυξη της πρώιμης παιδικής ηλικίας, είναι πλέον σαφές ότι το τραύμα της πρώιμης παιδικής ηλικίας –γιατί το χτύπημα είναι ακριβώς αυτό– έχει μια μακρά αρνητική συνέπεια, στις χειρότερες περιπτώσεις βλάπτοντας ή εμποδίζοντας τα κέντρα ενσυναίσθησης. στον εγκέφαλο. Φυσικά, δεν γίνεται βίαιο κάθε παιδί που ξυλοκοπήθηκε σε νεαρή ηλικία ως ενήλικας, αλλά ισχύει το αντίστροφο –και εδώ μπαίνει η εγκληματική ψυχολογία– ότι σχεδόν κάθε θύτης βίας (ναι, είναι κυρίως άνδρες…) βία ως παιδί. Σε χώρες χωρίς απαγόρευση σωματικής τιμωρίας, υπάρχει επομένως μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν βία επειδή το αίσθημα ενσυναίσθησής τους διαταράχθηκε στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Η νευροψυχολογία, από την άλλη πλευρά, έχει αποδείξει ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως «ενόρμηση επιθετικότητας», αλλά ότι η επιθετικότητα είναι πάντα μια αντίδραση σε βιωμένη βία, προσβολές, παραμέληση ή αποκλεισμό. Ο Joachim Bauer το εξηγεί αυτό λεπτομερώς στα βιβλία του «The Cooperative Gene» και «Pain Threshold». Ο Ράτγκερ Μπρέγκμαν το περιγράφει με κοινωνικοϊστορικούς όρους στο βιβλίο του «Βασικά καλό».

Οι δράστες βίας «σε μεγάλη κλίμακα», δηλαδή οι πολεμοκάπηλοι, οι δικτάτορες και οι δεσπότες, βίωσαν επίσης σχεδόν πάντα τη βία ως παιδιά. Εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η επιστήμη της ιστορίας, ειδικά η «ψυχοϊστορία» (ονομάζεται επίσης πολιτική ψυχολογία): Οι ιστορικοί έχουν αρχίσει να μελετούν την παιδική ηλικία των πολιτικών προσώπων. Ένα πρώιμο σημαντικό βιβλίο για αυτό ήταν το «In the Beginning was Education» της Alice Miller, στο οποίο εξέτασε την παιδική ηλικία του Αδόλφου Χίτλερ: βίωσε, εν μέρει, ακραία ταπείνωση στην οικογένεια καταγωγής του. Κατά τη γνώμη μου, το καλύτερο τρέχον βιβλίο για το θέμα είναι το «Childhood is Political» του Sven Fuchs, το οποίο εξετάζει τα παιδικά χρόνια του Στάλιν, του Μουσολίνι, του Σαντάμ Χουσεΐν και πολλών άλλων –και επίσης: ιδιαίτερα εκρηκτική τώρα– την παιδική ηλικία του Βλαντιμίρ Πούτιν (ο πολύ βιωμένη βία και παραμέληση – και η σωματική τιμωρία δεν είναι ακόμη απαγορευμένη ούτε στη Ρωσία).

Κατά κάποιο τρόπο, η έρευνα για την ειρήνη έχει επίσης διεξαχθεί στην πολιτιστική και κοινωνική ανθρωπολογία, στην οποία οι αυτόχθονες πληθυσμοί σε διαφορετικές ηπείρους έχουν μελετηθεί σε σχέση με την ειρηνική –ή πολεμική– συμπεριφορά τους. Εδώ εμφανίζονται κατά καιρούς δηλώσεις σχετικά με τη μη βίαιη ανατροφή παιδιών, αλλά πρέπει κανείς να περιγράψει ειλικρινά αυτές τις μελέτες ως μη στατιστικά σημαντικές – επειδή δεν παρήχθησαν στατιστικά στοιχεία, αλλά μόνο περιγραφές.

Έτσι, συμπυκνώνεται μια συνολική εικόνα από την οποία γίνεται σαφές ότι η μη βίαιη ανατροφή των παιδιών είναι ένας σημαντικός παράγοντας ειρήνης. Αν στη συνέχεια λάβει κανείς μια παιδαγωγική προοπτική – όσον αφορά την εκπαίδευση για την ειρήνη – προκύπτει φυσικά το ερώτημα: Δεν είναι αντιφατική εκπαίδευση εάν οι ενήλικες θέλουν να διδάξουν στα παιδιά τους πόσο σημαντική είναι η μη βία, αλλά οι ίδιοι χρησιμοποιούν βία στην ανατροφή των παιδιών; Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτό συμβαίνει πολύ συχνά ακόμη και σε θρησκευτικούς πολιτισμούς: για παράδειγμα, υπάρχει το βιβλικό απόσπασμα «Αυτός που λυπάται με τη ράβδο διαφθείρει το παιδί» – και σε ορισμένες θρησκευτικές ομάδες (π.χ. οι Ευαγγελικοί στις ΗΠΑ) υποστηρίζεται με βίαιο – και συχνά καταπολεμούν ακόμη και τις προσπάθειες εισαγωγής νόμων για την προστασία των παιδιών. Οι ΗΠΑ, παρεμπιπτόντως, είναι η μόνη χώρα μέλος του ΟΗΕ που δεν θέλει να επικυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού: εκεί, ακόμη και σε ορισμένα σχολεία, τα παιδιά μπορεί να τιμωρούνται με ξυλοδαρμό με ξύλινη σανίδα. κουπί – ένα σκάνδαλο που είναι πάρα πολύ άγνωστο στην Ευρώπη.

Συνολικά, λοιπόν, η έρευνά μου αφορά μια «κουλτούρα ειρήνης», μια συνεπή κουλτούρα μη βίας σε όλους τους τομείς της κοινωνίας: απλώς και μόνο επειδή δεν είναι αξιόπιστο να μιλάμε για την επιθυμία για ειρήνη, αλλά να επιτρέπουμε τη βία στην εκπαίδευση των παιδιών. Ως εκ τούτου, θα ήθελα να προτείνω τον όρο «ενσωμάτωση της ειρήνης» για μια τέτοια προσέγγιση στην οικοδόμηση της ειρήνης: λέει ότι η βία (και η καταπίεση) πρέπει να μειωθεί και να εξαλειφθεί σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, εάν μια χώρα θέλει να γίνει βιώσιμα ειρηνική.

Το ότι αυτό περιλαμβάνει επίσης την ισότητα και την ασφάλεια των γυναικών έχει επίσης αποδειχθεί ξεκάθαρα (βλ. τα βιβλία των Valerie Hudson et.al. και Ψήφισμα 1325 του ΣΑΗΕ σχετικά με τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών στις διαδικασίες οικοδόμησης της ειρήνης).

Φυσικά, η νόμιμη προστασία των παιδιών από τη βία είναι μια στρατηγική οικοδόμησης της ειρήνης που θα λειτουργήσει μόνο με την πάροδο του χρόνου: Είναι ένα αρχικό μήνυμα της σημασίας του ζητήματος, αλλά θα πυροδοτήσει συζητήσεις στην ενδιαφερόμενη χώρα – και μόνο μια σταδιακή αλλαγή στην ανατροφή των παιδιών πρακτικές. Και τότε μάλλον θα χρειαστεί μια γενιά για τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει χωρίς βία να φτάσουν στην ηλικία που θα μπορούν να βοηθήσουν στη διαμόρφωση μιας χώρας. Ως εκ τούτου, οι πολιτικοί παράγοντες που ενδιαφέρονται για την ειρήνη και τη σταθερότητα της χώρας τους πρέπει να δράσουν αμέσως σε αυτό το επίπεδο. Όπως είπε ο Μαχάτμα Γκάντι: «Αν θέλουμε πραγματικά ειρήνη, πρέπει να ξεκινήσουμε από τα παιδιά. Κατά την άποψή μου, αυτό το απόσπασμα είναι και επιστημονικά αποδεδειγμένο.

Ιστότοποι του συγγραφέα Franz Jedlicka: friedensforschung.com, whitehand.org