Slika: Wikimedia Commons
Paul Keating, Biseri i iritacije, Oktobar 7, 2022
Širenje vojne demarkacione tačke NATO-a na same granice bivšeg Sovjetskog Saveza bila je greška koja se može svrstati u strateške pogrešne procene koje su sprečile Nemačku da zauzme svoje puno mesto u međunarodnom sistemu početkom ovog veka.
Paul Keating je rekao ove stvari prije dvadeset pet godina u velikom obraćanju Univerzitetu Novog Južnog Walesa, 4. septembra 1997.:
“Djelomično kao rezultat nespremnosti sadašnjih članica da brže napreduju u proširenju članstva u EU, vjerujem da je u Evropi napravljena velika sigurnosna greška odlukom o proširenju NATO-a. Nema sumnje da su to neki u Evropi vidjeli kao mekšu opciju od širenja EU.
NATO i atlantska alijansa dobro su služili cilju zapadne sigurnosti. Oni su pomogli da se Hladni rat konačno okonča na načine koji služe otvorenim, demokratskim interesima. Ali NATO je pogrešna institucija za obavljanje posla od kojeg se sada traži.
Odluka o proširenju NATO-a pozivanjem Poljske, Mađarske i Češke da učestvuju i da se drugima pruži perspektiva – drugim riječima da se pomjeri vojna tačka razgraničenja Evrope na same granice bivšeg Sovjetskog Saveza – vjerujem da je greška koja se na kraju može svrstati u strateške pogrešne procene koje su sprečile Nemačku da zauzme svoje puno mesto u međunarodnom sistemu početkom ovog veka.
Veliko pitanje za Evropu više nije kako ugraditi Njemačku u Evropu – to je postignuto – već kako uključiti Rusiju na način koji će osigurati kontinent tokom sljedećeg stoljeća.
I ovdje je bilo vrlo očigledno odsustvo upravljanja državom. Rusi, pod vodstvom Mihaila Gorbačova, priznali su da bi Istočna Njemačka mogla ostati u NATO-u kao dio ujedinjene Njemačke. Ali sada, samo pola tuceta godina kasnije, NATO se popeo do zapadne granice Ukrajine. Ova poruka se može pročitati samo na jedan način: da iako je Rusija postala demokratija, u svesti zapadne Evrope ona ostaje država koju treba posmatrati, potencijalni neprijatelj.
Riječi koje su korištene za objašnjenje širenja NATO-a su nijansirane, a opasnosti su priznate. Ali koliko god da su riječi oprezne, bez obzira na izlogu Stalnog zajedničkog vijeća NATO-Rusija, svi znaju da je Rusija razlog širenja NATO-a.
Odluka je opasna iz više razloga. To će podstaći nesigurnost u Rusiji i ojačati one naprege ruske misli, uključujući nacionaliste i bivše komuniste u parlamentu, koji se protive punom angažmanu sa Zapadom. To će učiniti vjerovatnijim obnavljanje vojnih veza između Rusije i nekih od njenih bivših zavisnosti. To će otežati postizanje kontrole naoružanja, a posebno kontrole nuklearnog naoružanja.
A proširenje NATO-a će učiniti mnogo manje za jačanje novih demokratija istočne Evrope nego proširenje EU.”
